TheSikhs.org


Guru Angad Sahib


gurU AMgd swihb

scu nwmu krqwru su idRV nwnk sMgRihAau]
qw qy AMgdu lihxw pRgit qwsu crxh ilv rihAau] (kIrq B`t)
gurU jgq iPrxsIh AMgrau rwju jogu lhxw krY] (klshwr B`t)
nwnik rwju clwieAw scu kotu sqwxI nIv dY]
lhxy DirEnu Cqu isir kir isPqI AMimRqu pIvdY]
lihxy dI PyrweIAY nwnkw dohI KtIAY]
joiq Ehw jugiq sweI sih kwieAw Pyir pltIAY] (s`qw qy blvMf)
QwipAw lihxw jINvdy guirAweI isir CqR iPrwieAw]
joqI joiq imlwie kY siqgur nwnik rUpu vtwieAw]
lK nw koeI skeI AcrjY Acrj idKwieAw]
kwieAw plit srUp vtwieAw] (BweI gurdws)
gur nwnk hMdI muhr hQ gur AMgd dI dohI iPrI] (BweI gurdws)

ijnHW idnW ivc gurU nwnk swihb Ajy sulqwnpur nhIN gey sI blik qlvMfI ivc hI sn, qkrIbn ausy vyly hI gurU AMgd swihb dw jnm 31 mwrc 1504 dy idn m`qy dI srW (mukqsr qoN 12 iklomItr Aqy &rIdkot qoN 13 iklomItr dUr) ivc hoieAw[ cOdHvIN sdI qk ipMf m`qy dI srW eySIAw dy sB qoN v`fy qjwrqI rUt (vpwrk Swh rwh) ‟qy pYNdw sI[ aunHNIN idnIN lYbnwn, eIrwk, eIrwn vwly pwisEN qoN Awaux vwly swry vxjwry vI Aqy jrvwxy vI iesy rUt rwhIN id`lI nUM jwieAw krdy sn[ ies kr ky ies rUt ‟qy QW-QW ‟qy muswi&rW dy Tihrx leI keI srwvW bxIAW hoeIAW sn[„m`qy dI srW‟ aunHW srwvW ivcoN iek sI[ ies srW dw ieMcwrj mIAW m`qw ^wn sI, ijs kr ky ies nUM m`qy dI srW ikhw jWdw sI[ hOlI-hOlI ies srW dy duAwly iek ipMf vs cuikAw sI[ gurU AMgd swihb dy ipqw bwbw PyrU Aqy dwdw nwrwiex dws qryhx ies ipMf ivc dukwndwrI kirAw krdy sn[ jd qk ieh rUt cldw irhw Aqy ieh ipMf purAmn visAw irhw, ieh pirvwr sOKI izMdZI bsr krdw irhw[ ikauNik ieh ipMf jrnYlI sVk sI, ies kr ky vxjwirAW d nwl-nwl bloc, pTwx Aqy muZl jrvwxy vI ies rsqy rwhIN id`lI vl lu`t-mwr krn vwsqy jWdy rihMdy sn[ ienHW lutyirAW nUM ijhVw ipMf vI sOKw jW ^uShwl jwpdw ieh aus ‟qy hI hmlw kr dyNdy ‟qy lu`t lYNdy[ BwvyN kuJ icr m`qy dI srW ienHW hmilAW qoN bicAw irhw pr A^Ir ies dI vwrI vI Aw geI[ pihloN 1398 Aqy iPr 1520 ivc ieh ipMf vI ivdySI hmlwvrW h`QoN lu`itAw igAw[ ies lu`t-mwr ivc ieh ipMf burI qrHW qbwh ho igAw[ ie`QoN dy bhuq swry vwsI ie`QoN ihjrq kr ky hornW ielwikAW vl cly gey[ ihjrq krn vwilAW ivc bwbw PyrU m`l (ipqw gurU AMgd swihb) dw pirvwr vI sI[ ieh pirvwr ie`QoN aujV ky kuJ icr ibAws qy sqluj dirAwvW dy sMgm ‟qy vsy ipMf hrIky ivc irhw pr iPr Amn-Amwn ho jwx mgroN auh vwips m`qy dI srW cly gey[ pr, kuJ icr hor aufIkx mgroN aunHW mihsUs kIqw ik bhuqy lok ies ipMf ivc muVn dI locw nhIN sn rKdy, ies kr ky bwbw PyrU m`l ny vI au~Qy nw rihx dw hI mn bxw ilAw[ (coKw icr mgroN, m`qy dI srW nUM iek nWgy swDU ny muV vswieAw qy ies kwrn ieh „nWgy dI srW‟ jW „srwie-nWgw qy „srweynwgw‟ vjoN jwixAw jwx lg ipAw)[

hux ieh pirvwr ipMf KfUr (swihb) clw igAw[ jnvrI 1520 ivc BweI lihxw (gurU AMgd swihb dw pihlw nW) dw ivAwh ipMf sMGr dy BweI dyvI cMd dI bytI (mwqw) KIvI nwl hoieAw[ Awp dy Gr do pu`qrW (1524 ivc dwsU qy 1537 ivc dwqU qy do DIAW (1526 ivc Amro qy 1535 ivc AxoKI) ny jnm ilAw[

bwbw PyrU dw pirvwr Dwrimk AkIdy vwlw pirvwr sI qy aunHW dy AMdr r`b dw Bau, ipAwr, SrDw qy lgn sI [ pr auh swry puSq-dr-puSq bRwhmxW qy pRohqW dy mgr lg ky krm kWf Aqy rsmo-irvwz inBwauNdy rihMdy sn[ auh ies Poky krm-kWf nUM hI Drm Aqy rUhwnIAq smJdy sn[ jd BweI lihxw KfUr swihb rihx lg pey qW iek idn aunHW dw myl BweI joD nW dy iek is`K nwl hoieAw[ BweI joD Aksr krqwrpur jw ky gurU nwnk swihb dI sMgq kirAw krdw sI[ ies kr ky aus nUM bhuq swrI bwxI vI zbwnI Xwd sI Aqy aus nUM is`K &ls&y dI vI cMgI sUJ sI[ BweI lihxw nUM ies BweI joD qoN is`KI Aqy gurbwxI bwry kw&I kuJ pqw lgdw rihMdw sI pr ie`q&wkn BweI joD kw&I icr krqwrpur nw jw sikAw ijs kr ky auh (lihxw) gurU nwnk swihb dy drSn vI nw kr sikAw[

1532 ivc iek vwr BweI lihxw Awpxy krm-kWf nUM inBwaux dI soc nwl kuJ swQIAW nUM nwl lY ky vYSno dyvI mMdr jwx vwsqy KfUr swihb qoN inklyy[ aunHW ny rwh ivc krqwrpur ivc pVwA krn dw PYslw kr ilAw[(kuJ lyKk vYSno dyvI dI QW juAwlwmuKI mMdr dw izkr krdy hn, pr KfUr qoN juAwlw muKI jwx vyly rwh ivc krqwrpur hrigz nhIN AwauNdw[ hW m`qy dI srW qoN juAwlw muKI jwxw hovy qW rwh ivc krqwrpur zrUr AwauNdw hY)[ ^Yr, ies mOky ‟qy BweI lihxw ny gurU nwnk swihb dy drSn kIqy[ BweI lihxw ny gurU swihb nwl kw&I smW icr ivcwrW kIqIAW[ gurU swihb nwl ivcwrW krn mgroN BweI lihxw ny mihsUs kIqw ik bu`qW nUM m`Qy tyk ky auh isr& Awpxw vkq hI Krwb krdw irhw sI[ aus nUM krm kWfW dI &zUlqw dw Aihsws ho igAw[ gurU nwnk swihb nwl kIqI sMgq ny BweI lihxw dI izMdZI bdl ky rK idqI[ jd Agly idn aus dy swQIAW ny aus nUM Xwqrw dw Aglw pVwA SurU krn vwsqy ikhw qW BweI lihxw ny aunHW nUM ikhw ik „hux mYnUM iksy dyvI dI pUjw dI koeI loV nhIN, mYnUM rUhwnIAq dw s`cw rwh nzr Aw igAw hY[

hux BweI lihxw ny krqwrpur ivc gurU nwnk swihb dI syvw ivc rihxw SurU kr idqw[ ies swry smyN dOrwn BweI lihxw ny gurU nwnk swihb qoN Drm, rUhwnIAq, syvw, inmrqw, s`cw ie^lwk, ienswnIAq qy hor guxW dI isiKAw leI[ aus ‟qy is`KI jIvn qy is`K &ls&y dw rMg eynw cVH igAw ik gurU nwnk swihb aus nUM Awpxw iek AMg hI smJx lg pey[ BweI lihxw dI izMdZI ‟qy hoey Asr ny ipMf sMGr Aqy KfUr swihb dy vwsIAW Aqy BweI lihxw dy swk sbMDIAW qy jwxUMAW dI izMdZI vI bdl idqI[ ies ny swry ielwky ivcoN bRwhmxI rIqW qy krm-kWf nUM jlwvqn kr idqw[ auh lok jo p`Qr dI imQhwsk dyvI pUjx qoN isvw kuJ nhIN sn jwxdy, BweI lihxw dI bdlI izMdZI ny aunHW nUM vI is`KI pirvwr ivc Swiml kr idqw[ BweI lihxw hux ielwky dI bVI AzIm hsqI bx cukw sI[

krqwrpur ivc rihMidAW BweI lihxw ny ij`Qy sMgqW dI syvw sMBwl kIqI, au~Qy gurU Gr dy ieMqzwm, drbwr dI syvw Aqy bwxI dI kQw ivc vI ih`sw pwieAw[ gurU nwnk swihb ny BweI lihxw dI sUJ-bUJ, rUhwnIAq Aqy syvw Bwvnw nUM vyK ky mihsUs kIqw ik auh gur-g`dI sMBwlx dy pUrI qrHW kwibl hY Aqy aunHW ny aus nUM ieh syvw dyx dw mn bxw ilAw[ pr ies sbMDI pUrw AYlwn krn qoN pihlW gurU nwnk swihb ny BweI lihxw dI sUJ-bUJ, is`K &ls&y dI smJ, rUhwnIAq, syvw Bwvnw dy keI krVy iemiqhwn ley qy BweI lihxw ny hr iek iemiqhwn Swn nwl pws kIqw[

gurU nwnk swihb ny AMgd swihb dy iemiqhwn auh nhIN ley sn ijnHW ivc ic`kV ivcoN bwtw cukxw, murdw Kwxw vZYrw Swiml kIqy jWdy hn blik aunHW (gurU AMgd swihb) dI sUJ bUJ, is`K &ls&y dI vwk&IAq, jQybMdk ^UbIAW qy S^sIAq dIAW hor ^UbIAW dy iemiqhwn sn[

BweI lihxw dI sUJ-bUJ, is`K &ls&y dI smJ prK-vyK ky gurU nwnk swihb ny 14 jUn 1539 dy idn BweI lihxw nUM Awpxw rUhwnI/imSnrI vwirs Qwpx dw &Yslw kr ilAw qy 2 sqMbr nUM ies sbMDI rsmI AYlwn vI kr idqw[ gurU nwnk swihb 7 sqMbr 1539 dy idn joqI-joiq smw gey qy ies mgroN BweI lihxw (ijnHW nUM gurU nwnk swihb “gurU AMgd swihb” bxw gey sn) ny gurg`dI dI izMmydwrI sMBwl leI[ Awp ny gurU nwnk swihb dIAW poQIAW sMBwl leIAW qy aunHW (gurU nwnk swihb) dI swrI duinAwvI dOlq qy swrw ipMf sRIcMd qy lKmI dws dy hvwly krn mgroN KfUr swihb cly gey ijQy aunHW ny is`KI dw nvW sYNtr kwiem kr ilAw[

hux sMgqW krqwrpur dI jgh KfUr swihb Awaux lg peIAW[ Awp ny KfUr swihb ivc sMgqW vwsqy Gr, dIvwn hwl, lMgr qy hor eImwrqW auswrIAW[ ies dy nwl hI Awp ny b`icAW dI pVHweI vwsqy iek mdr`sw (skUl) vI SurU kIqw[ gurU sihb lokW nUM rUhwnIAq, Dwrimk igAwn, smwj syvw dy nwl-nwl ividAw vI dyxw cwhuMdy sn[ auh cwhuMdy sn ik lokW kol isr& bolI dI jwxkwrI hI nw hovy blik auh pVHweI nwl AwpxI S^sIAq nUM vI rOSnw skx[ aunHIN idnIN bRwhmxW ny sMsikRq Aqy muslmwnW ny ArbI qy &wrsI nUM ApxwieAw hoieAw sI[ ieh iqMny bolIAW nw qW lok bolIAW sn qy nw hI lok ienHW dIAW il`pIAW dI vrqoN kr skdy sI[ ienHW il`pIAW qy bolIAW dI vrqoN nwl iek qW lokW nUM byvkU& bxwieAw qy DoKw id`qw jw irhw sI qy dUjw aunHW nUM ienHW EprIAW bolIAW dy nW ‟qy ividAw hwisl krn qoN dUr kIqw hoieAw sI[

pMjwbI bolI qy gurmuKI il`pI dw prswr
gurU AMgd swihb ny lokW nUM aunHW dI bolI ivc igAwn dyx vwsqy pMjwbI zbwn dI pVHweI SurU krvweI[ pMjwbI bolI pVHwaux vwsqy aunHW ny pihloN pRclq il`pIAW (twkrI, TwkrI Aqy lMfy il`pIAW) dy A`KrW dw suDwr kr ky, pMjwbI zbwn nUM mukMml qOr ‟qy ilKx vwsqy, iek mukMml il`pI iqAwr kIqI[ pMjwbI zbwn Aqy gurmuKI il`pI dw muFlw kMm gurU nwnk swihb hI kr gey sn[ gurU AMgd swihb ny gurU nwnk swihb qoN imlI aunHW dI AwpxI Aqy aunHW v`loN audwsIAW dOrwn ilAWdI Bgq bwxI nUM aunHW v`loN mukMml kIqI gurmuKI ilpI ivc ilKvwieAw[ Aj gurmuKI ilpI dunIAW Br dIAW kuJ ku mukMml il`pIAW ivcoN iek hY[ ies nUM lokW ivc pRclq krn dw ishrw gurU AMgd swihb nUM jWdw hY[

ij`Qy gurU AMgd swihb ny lok bolI ivc ividAw dyxI SurU kIqI, au~Qy aunHW ny ividAw dw prcwr qy prswr vI SurU kIqw[ ies nwl lokW ivc ielm dw vI vwDw hoieAw qy nwl hI aunHW ivc AwpsI qwl-myl qy sMcwr vI sOKw ho igAw[ iksy vI kOm kol iek sWJI bolI, il`pI qy swihq hoxw iek v`fw ^zwnw huMdw hY, jo aunHW nUM iek BweIcwry ivc bMnHI rKdw hY[ so is`K kOm dy jQybMd hox ivc bolI qy il`pI dI sWJ ny bVw rol Adw kIqw[ ijhVIAW kOmW AwpxI bolI, il`pI (qy pihrwvw) guAw bYTdIAW hn auh hOlI-hOlI Awpxw swrw klcr hI guAw bYTdIAW hn[ ieh aunHW kOmW dI qbwhI dw pihlw pVwA hoieAw krdw hY[ qvwrI^ ny vyiKAw hY ik A&rIkn lok AwpxI bolI, il`pI qy pihrwvw guAwaux mgroN Awpxw klcr qy iPr Awpxw Drm vI guAw bYTy[ Aj aunHW dI swrI j`dojihd isr& qy isr& vkqI, mwlI shUlqW, nOkrIAW qy hor Coty-moty h`k mMgx qoN isvw kuJ vI nhIN[ auh iek guAwcI hoeI Zulwm kOm dy mjbUr vwirsW vWg jIA rhy hn[ (ieM\ hI jy is`K pMjwbI, gurmuKI, pMjwbI ^urwk, pihrwvw qy is`K klcr dw bwkI ih`sw guAw bYTxgy qW iek-do nslW mgroN auh Awpxy kys, dsqwr Aqy Drm vI guAw bYTxgy qy iek Zulwm qy guAwcI kOm bx ky rih jwxgy[) gurU AMgd swihb ny iesy kr ky pMjwbI, gurmuKI qy qvwrI^ dI pVHweI nUM Aihm QW idqI sI[ pMjwbI bolI, gurmuKI il`pI, is`K klcr, is`K ieiqhws dI pVHweI iek is`K dy inqnym (roznwmcy) dw zrUrI ih`sw hoxw cwhIdw hY[

gurU nwnk swihb dI jnmswKI ilKvwauxw
gurU AMgd swihb ny bolI qy il`pI nUM nymb`D krn dy nwl-nwl kOm dI qvwrI^ nUM sMBwlx dw rsqw vI idKwieAw[ aunHW ny gurU nwnk swihb dI jnmswKI vI ilKvweI[ ies dw mksd ij`Qy qvwrI^ sMBwlxw sI au~Qy ies ^zwny nUM vrq ky Awaux vwly vyilAW vwsqy kOm nUM isDWqk sUJ dyxw vI sI[ jMgW qy zulmW dI hwlq kwrn is`K kOm aus qvwrI^ (Asl jnm swKI) nUM sMBwl nhIN skI[ ijhVI „bwly vwlI jnmswKI‟ A`j imldI hY auh jMifAwlw ksby dy hMdwlIAW (ibDIcMdIAW) dy Kot nwl BrpUr hY[ pr, Aijhw jwpdw hY ik jd BweI gurdws ny AwpxI pihlI vwr ilKI qW aunHW kol auh jnm swKI Ajy mOjUd sI ikauN ik aus qoN ibnW BweI gurdws aus vwr ivc eynI q&sIl nhIN sn dy skdy[

bwxI dI sMBwl
jd gurU nwnk swihb ny gurU AMgd nUM Awpxy vwirs QwipAw qW aunHW ny AwpxI joiq (igAwn) gurU AMgd dI joiq ivc Swiml kr idqI[ ies dy nwl hI aunHW ny hI AwpxI swrI bwxI qy BgqW dI bwxI, jo aunHW ny AwpxIAW audwsIAW dOrwn iek`TI kIqI hoeI sI, vI gurU AMgd swihb nUM ByNt kr idqI[ gurUU swihb dw Asl ^zwnw qW ieh „Sbd gurU‟ hI sI ijs dI ivrwsq gurU AMgd qk Aqy iPr A`T hor gurUAW qk qy aunHW dy rwhIN swry is`KW qk phuMcI[ BgqW dI bwxI nUM gurU AMgd swihb ny gurmuKI il`pI ivc ilKvw ky sMBwl ilAw[ gurU AMgd swihb dI ies syvw nwl ij`Qy bwxI dw Asl rUp kwiem rih igAw au~Qy bwxI nUM cyqy krn qy smJx ivc vI AwswnI ho geI[ iek qrIky nwl gurU gRMQ swihb dw srUp iqAwr krn vl ieh pihlw kdm sI[ ies qoN ielwvw gurU AMgd swihb ny Awp vI bwxI ilKI Aqy aus nUM vI gurU nwnk swihb dI bwxI dI poQI ivc Swiml kr idqw[ (mgroN aunHW ny ieh swrw ^zwnw gurU Amr dws nUM g`dI sMBwlx vyly ByNt kIqw sI)[ gurU AMgd swihb ny „Awsw dI vwr‟ dw bwkwiedw kIrqn vI SurU krvwieAw[

gurU AMgd swihb ny KfUr swihb nUM is`KI dy (krqwrpur qoN mgroN) dUjy mrkz (sYNtr) vjoN kwiem kIqw Aqy swry pwsy &YlIAW is`K sMgqW nUM ies sYNtr nwl joVn vwsqy auprwly kIqy[ aunHW keI ielwikAW dw dOrw vI kIqw ijs nwl iek qW sMgqW dw gurU swihb nwl is`Dw rwbqw vI bixAw Aqy nwl hI sMgqW dw AwpsI myl-jol vI viDAw[ KfUr swihb ivc is`K sYNtr kwiem kIqy jwx nwl sMgqW dw ivrwsq dI g`dI nwl juVn dw ^dSw vI nw irhw[ jy gurU AMgd swihb KfUr swihb nw jWdy qW krqwrpur Awaux vwly lokW ivcoN Swied kuJ Boly is`K gurU nwnk swihb dy audwsI pu`qr sRIcMd dy fyry dw ih`sw bx gey huMdy qy krqwrpur ivc iek hor fyrw „g`dI‟ vjoN kwiem ho igAw huMdw[

pihlw is`K mdr`sw (skUl)
gurU AMgd swihb ny pMjwb dI DrqI ‟qy pihly is`K skUl dI nINh vI r`KI[ ieh pihlw skUl KfUr swihb ivc SurU kIqw igAw ij`Qy ipMf dy b`icAW nUM qwlIm idqI jWdI sI[ dUjy l&zW ivc gurU AMgd swihb pMjwb ivc AYjUkySnl lihr dy moFI vI sn[ Awp ny mdr`sy (skUl) nUM isr& il`pI Aqy ikqwbI ielm qk hI mihdUd (sImq) nhIN r`iKAw[ aunHW ny iek nroey ijsm, qgVy ju`sy qy jvwnI dy qvwzn (sMquln) nUM kwiem r`Kx vwsqy is`KI jIvn jwc ivc KyfW nUM vI pUrI AhmIAq idqI[ KyfW ij`Qy idl prcwvw hn au~Qy ienswn nUM ishqmMd r`Kx, vwDU vkq nUM shI qrIky nwl ibqwaux Aqy AwpsI BweIcwrw qy imlvrqx dI Bwvnw vDwaux ivc rol Adw krdw hY au~Qy ieh hMgwmI hwlqW dw twkrw krn vwsqy iek qkVw ijsm, ju`sw Aqy jwn vI bxwauNdw hY[ gurU AMgd swihb ny jvwnI nUM vDIAw qrIky nwl sMBwlx vwsqy, hor KyfW dy nwl-nwl, kuSqIAW dy mukwbly vI SurU krvwey Aqy ies vwsqy m`l-AKwVy (Kyf dy AKwVy/styfIAm) vI kwiem kIqy[ is`KW ivc rUhwnI qwkq, mwnisk joS Aqy ijsmwnI qwkq dw qvwzun kwiem krn ivc ienHW m`l- AKwiVAW” dw vI brwbr dw rol sI[ (mgroN gurU hirgoibMd swihb v`loN 1608 ivc kuSqIAW Aqy mwrSl KyfW dw SurU krvwauxw ienHW m`l-AKwiVAW dw hI Aglw pVwA sI Aqy gurU goibMd isMG swihb v`loN „holw (h`lw)-mh`lw‟ SurU krn dw ipCokV, hornW kwrnW dy nwl-nwl, ieh m`l AKwVy vI sn)[ dunIAW dI qvwrI^ ivc KfUr swihb Swied pihlw ividAk/Dwrimk sports sYNtr sI[

hmwXUM dw KfUr Awauxw
ienHW mdr`isAW nwl gurU swihb dy smyN dI iek hor Gtnw vI juVI hoeI hY[ jd, jUn 1540 ivc, knOj dy mYdwn ivc muZl bwdSwh hmwXUM nUM Syr Swh sUr ny hrwieAw qW auh jwn bcw ky Kurwswn nUM B`j ipAw[ auh rsqy ivc goieMdvwl dw p`qx pwr krn vyly (pihlI julweI 1540 nUM) KfUr sihb (jo goieMdvwl dy nyVy hI sI) vI igAw qW jo auh gurU AMgd swihb qoN ASIrvwd lY sky[ pr jd auh (hmwXUM) au~Qy pu`jw qW gurU swihb b`icAW nUM pVHw rhy sn qy ies kr ky aunHW aus vl iDAwn nw idqw[ ies ‟qy gu`sy ivc Aw ky aus ny AwpxI qlvwr k`F leI[ gurU swihb ny aus ikhw, “Eey mrdw! ieh qlvwrW mYdwny-jMg ivc hI vrqIdIAW hn?” ies jvwb nwl hmwXUM nUM SrimMdw qW hoieAw hI pr nwl hI aus nUM ieh Aihsws vI hoieAw ik is`K iksy bwdSwhI, AmIrI, nvwbI, qwkq dw haUAw nhIN mMndy qy is`K infr, dlyr Aqy iek spSt soc vwly ienswn hn[

gurU AMgd swihb ny smwj syvw dy AnykW pRwjYkt h`QW ivc lY ky, gurU nwnk swihb dy, is`K nUM smwj dw jmHW-p`KI AMg bxwaux dy, &ls&y nUM AmlI jwmw pihxwieAw[ aunHW dw sbk sI ik smwj syvw Aqy ienswnI BlweI dIAW kwrvweIAW qoN rihq is`K ADUrw hY[

gurU AMgd swihb ny is`K nUM s`cy r`b nwl s`cy idloN ipAwr Aqy aus dI inSkwm BgqI qy syvw dw sbk idqw[ aunHW dI mhwn bwxI dy BrpUr ^zwny ivcoN kuJ moqI hwizr hn:

ijs ipAwry isau nyh, iqs AwgY mir clIAY
iDRg jIvxu sMswir, qw ky pwCY jIvxw ] (gurU gRMQ swihb, s&w 83)
swihb syqI hukm nw clY, khI bxY Ardwis](gurU gRMQ swihb, s&w 474)
slwmu jbwbu dovY kry, muMFhu GuQw jwie
nwnk, dovY kUVIAw, Qwie nw kweI pwie] (gurU gRMQ swihb, s&w 474)
bDw ctI jo Bry, nw guxu nw aupkwru ] (gurU gRMQ swihb, s&w 787)
Awpu gvwie syvw kry, qw ikCu pwey mwnu] (gurU gRMQ swihb, s&w 474)
mMdw iks no AwKIAY, jW swihb sBnw eyku] (gurU gRMQ swihb, s&w 1237)
jo iqsu BwvY, nwnkw, sweI BlIkwr] (gurU gRMQ swihb, s&w 1239)
haumY dIrGu rog hY, dwrU BI ies mwih] (gurU gRMQ swihb, s&w 466)

gurU AMgd swihb bwry kuJ swKIAW dw s`co-s`c

qpy dI khwxI : gurU AMgd swihb jd KfUr swihb ivc sn qW iek vwr Aijhw smW vI AwieAw ik kw&I smW au~Qy mINh nw ipAw[ aus vyly KfUr ivc (Aj dy AKOqI swDW, sMqW, bwibAW, mhWpurKW, bRhmigAwnIAW vrgw) iek pwKMfI qpw vI rihMdw sI[ gurU swihb dy au~Qy Awaux mgroN aus dI T`gI clxI bMd ho geI sI qy lok aus nUM mUMh nhIN sn lwauNdy[ aus ny mINh nw pYx dy ies kudrqI hukm nUM gurU swihb dy i^lw& vrqx dI nIAq nwl lokW ivc ieh prcwr krnw SurU kr idqw ik jd qk gurU swihb aus ipMf ivc mOjUd hn mINh nhIN pvygw[ ieh prcwr sux ky kuJ lok gurU swihb kol Awey[ gurU swihb ny aunHW nUM smJwieAw ik swnUM vwihgurU dy Bwxy ivc rihxw cwhIdw hY[ lokW ny kuJ dyr hor aufIikAw qy A^Ir auh Pyr qpy kol cly gey[ qpy ny aunHW nUM gurU swihb dy i^lw& BVkwieAw[ qpy dI swizS nUM qwVidAW gurU swihb kuJ icr vwsqy KfUr C`f ky ipMf Kwn rjwdw cly gey (iek somy muqwibk Awp ipMf quV gey sn qy sMgqW Awp nUM au~QoN ipMf CwpVI lY geIAW sn)[ gurU swihb dy jwx mgroN lokW ny qpy nUM mINh vswaux vwsqy X`g krn vwsqy ikhw[ qpy ny X`g dw pKMf kIqw pr X`gW/hvnW dy pwKMf nwl nw kdy kudrqI hukm bdly hn qy nw bdlxgy[ qpy ny kuJ icr lokW nUM byvkU& bxweI riKAw pr jd lokW nUM Aihsws hoieAw ik auh qW dMBI pRcwr dw iSkwr ho gey sn qW aunHW ny aus qpy nUM l`qW bwhvW qoN PV ky GsItxw SurU kr idqw qy GsIt-GsIt ky swry ipMf dw c`kr lwieAw ijs nwl qpw mr igAw[ r`b dI krnI, ies dy kuJ icr mgroN mINh pY igAw[ mgroN iksy is`K-duSmx ny ieh JUTI khwxI gurU Amr dws swihb nwl joV idqI ik aunHW dy AwKx ‟qy lokW ny qpy nUM Kyq-Kyq GsIitAw sI[

cODrI b^qwvr dI khwxI : iek vwr m`qy dI srW qoN vwips muVidAW gurU swihb Awpxy purwxy ipMf hrIky ivc ruky[ ies mOky ‟qy bhuq swrIAW sMgqW Awp jI dy drSn krn AweIAW[ ienHW ivc iek 72 ipMfW dw mwilk cODrI b^qwvr vI sI[ cODrI b^qwvr Awpxy Awp nUM ielwky dw bwdSwh smJdw sI[ ies hMkwr ivc auh Aw ky gurU swihb dy nwl mMjy ‟qy bYT igAw[ bwkI sMgqW hyTW drI ‟qy bYTIAW sn[ gurU swihb ny b^qwvr dw hwl-cwl pu`iCAw qy kuJ icr mgroN kQw SurU kr idqI[ gurU swihb dI kQw sux ky cODrI b^qwvr AnMd ivc Aw igAw[ aus nUM smJ Aw geI ik inmrqw, hlImI, im`Tw bolxw, ienswnIAq ienswn nUM v`fw bxwauNdIAW hn nw ik dOlq dI AmIrI[ auh ausy vyly plMG qoN au~iTAw Aqy hyTW drI ‟qy bYT igAw[ gurU swihb ny aus nUM AwiKAw ik auh au~pr hI bYiTAw rhy pr auh nw mMinAw[ „mn dI AmIrI Aqy rUhwnIAq‟ dy sbk ny aus dI rUh ‟qy eynw Asr kIqw ik auh ielwky ivc hlImI qy ienswnIAq dI imswl bx igAw [

gurU AMgd swihb dy (AKOqI) „iemiqhwn‟ : kuJ lyKkW ny iliKAw hY ik gurU AMgd swihb nUM gurg`dI sONpx qoN pihlW gurU nwnk swihb ny aunHW dy keI „iemiqhwn‟ ley [ ienHW ivc kMD vwr-vwr Fwh ky auswrn vwsqy kihxw, C`pV ivc lotw sut ky cu`kx vwsqy kihxw, gMdy kpVy Dox vwsqy kihxw, jMgl ivc jw ky „dIvwinAW‟ vWg hrkqW krn dy bwvjUd swQ nw C`fxw qy murdw Kwxw vZYrw „khwxIAW‟ vZYrw Swiml hn [ ieho ijhIAW „khwxIAW‟ Swied ies vwsqy GVIAW jwpdIAW hn qW jo gurU swihb nUM „gurU dw hukm mMnx vwlw s`cw syvwdwr‟ swibq kIqw jw sky [ pr, ieh shI nhIN ik gurU nwnk swihb ny gurU AMgd swihb nUM ies kr ky gurg`dI idqI sI ik auh ieho-ijhIAW AjIb hwlqW ivc vI hukm mMndy rhy sn (ieh swibq krn vwsqy qW aunHW dI pihlI swKI hI kw&I sI jd auh kImqI kpVy pw ky Awey sn qy gurU nwnk swihb ny aunHW nUM Gwh dI pMf cukvw idqI sI)[ ieh swrIAW khwxIAW AKOqI sMqW, swDW vZYrw ny khwxI-rs Brn vwsqy jW lokW nUM Awpxy syvwdwr bxwaux GVIAW sn; ieh mnoklipq hn qy s`c nhIN hn[

drAsl gurU nwnk swihb ny gurU AMgd swihb ivc syvw dI ^UbI dy nwl-nwl aunHW ivc isAwxp, sMjIdgI, is`K &ls&y dI sUJ, jQybMdk ^UbIAW, drbwr dI syvw dI kwblIAq vI vyKIAW sn qy qW gurg`dI sONpI sI[

(fw. hrijMdr isMG idlgIr)