40 muktay of Muktsar

mukqsr ivc ShId hox vwly 40 mukqy

7 qy 8 dsMbr 1705 dI rwq q`k cmkOr dI gVHI ivc mOjud 44-45 is`KW qy do v`fy swihbzwidAW ivcoN isr& Cy-s`q is`K hI bcy sn[ ies vyly q`k AjIq isMG qy juJwr isMG dovyN swihbzwdy, BweI ihMmq isMG, BweI swihb isMG, BweI mohkm isMG iqMn ipAwrirAW sxy bwkI swry isMG ShId ho cu`ky sn[

ies Gyry dI ^br suxidAW hI kot pTwxW dy BweI inhMg KW dI BYx bIbI aumrI dy dovyN pu`qr, BweI nbI KW Aqy Cotw BweI ZnI KW, A`DI rwq vyly gurU swihb ƒ gVHI qoN k`F ky lY jwx vwsqy au~Qy phuMc gey[ dovyN Brw ropV dy nvwb mlyrkotly dI &Oj dy ispwhI sn[ A`DI rwq vyly dovyN Brw muZl ispwhIAW vwly kpVy lY ky gVHI dy bwhr pu`j gey[ aus vyly muZl &Oj ny Gyrw pwieAw hoieAw sI pr auh gVHI qoN kuJ dUrI ‟qy sn[ dovyN muslmwn ispwhI hox kr ky bVI AswnI nwl gVHI qk phuMc gey [ aunHW gurU swihb ƒ Awvwz dy ky kpVy PVwey[ gurU swihb ieh kpVy pw ky s`q ivcoN do isMG au~Qy C`f ky bwhr inkl gey[ is`K ieiqhwskwr fwktr hrijMdr isMG idlgIr Anuswr gurU swihb dy mgroN cmkOr dI gVHI ‟coN inklx vwly pMj isMG sn: BweI dieAw isMG, BweI Drm isMG, BweI dieAw isMG puroihq, BweI mwn isMG inSwncI Aqy BweI rwm isMG (pu`qr BweI bicqr isMG qy poqw BweI mnI isMG)[

cmkOr dI gVHI ivcoN inklx qoN mgroN gurU goibMd isMG swihb mwCIvwVw pu`jy qy iqMn idn BweI jIvn isMG dy cubwry ivc rhy[ iPr pMj muslmwn murIdW nwl muslmwnI ilbws ivc mwCIvwVw qoN cl pey[ Awp auQoN cl ky ikVI pTwxW, GuMGrwlI, mwƒpur huMdy hoey Ajnyr pu`j ky hwjI crwZ Swh dy fyry ‟qy rhy[ Agly idn Awp ny mlkpur, l`lW, ktwxw, rwmpur qoN huMdy hoey rwq dorwhy k`tI [ dorwhw qoN knyc qy AwlmgIr huMdy hoey hyhr pu`jy[ hyhr qoN Awp lMmy jtpury pu`jy qy ieQy BweI rwey klHw nwl myl hoieAw[ ies qoN bwAd Awp q^qUpur, mDyA Aqy BdOV huMdy hoey dInw pu`jy ijQy Awp ny „zPrnwmw‟ iliKAw[ dInw kWgV qoN cl ky Awp keI ipMfW, sxy ruKwlw, Bgqw, vWdr, brgwVI, bihbl, srwvW qoN huMdy hoey iFlvW klW pu`j gey[ ies vyly q`k Awp nwl kuJ hor is`K Aw cu`ky sn[ ienHW ivcoN pMj gurU swihb dy nwl cmkOr qoN Awey sn Aqy pMj dIny vZYrw qoN rly sn [ iFlvW ivc gurU swihb ny muslmwnI ilbwsy auqwr id`q[ ieQy rwq rihx mgroN Awp siunAwr ipMf qy iPr kot kpUrw gey[ kot kpUry qoN Awp ny qlvMfI swbo jwx dI iqAwrI kr leI [ 29 dsMbr 1705 dy idn Awp ipMf rUpyAwxw dy bwhr rohI kol jw rhy sn qW mwJy qoN Aw irhw isMGW dw iek j`Qw Awp ƒ iml igAw[ (ies QW ‟qy A`j kl ipMf mlHx soFIAW vs cu`kw hY) ieh isMG p`tI (audoN izlHw lwhOr, hux izlHw AMimRqsr) Aqy ies dy Awly-duAwly dy ielwky ‟coN Awey sn[

qkrIbn aunHW idnW ivc hI p`tI ngr ivc dys rwj vVYc dI mOq dy sbMD ivc pwey gey Bog dy mOky ‟qy ielwky dy bhuq swry is`K pu`jy sn qy au~Qy iksy isMG ny sMgqW ƒ gurU swihb dy AnMdpur C`fx, mwqw jI, cOhW swihzwidAW Aqy is`KW dIAW ShIdIAW bwry d`isAw[ ies vwrqw ƒ sux ky ielwky dy lokW ny A&sos zwihr kIqw ik swƒ AnMdpur swihb dy hwlwq pqw nhIN sn[ vrnw AsIN jw ky gurU jI dw swQ dyNdy[ au~Qy ieh izkr vI hoieAw ik pihlW vI mwJy dy lokW ny gurU swihb ƒ ip`T idKw ky ielwky dI hyTI krvweI sI jdoN lVweI vyly 31 Agsq 1700 dI rwq ƒ SrwbI hwQI dw mukwblw krn qoN frdw dunI cMd msMd Awpxy nwl cwr pMj swQI lY ky AnMdpur swihb qoN B`j AwieAw sI qy mgroN aus dy poiqAW BweI AnUp isMG Aqy srUp isMG ny aus dI buzidlI dw Doxw Dox vwsqy inrmohgVH dI lVweI ivc 8 AkqUbr 1700 dy idn ShIdIAW pweIAW sn[ ielwky dy lokW ny ivcwr kIqw ik gurU swihb aus vyly (dsMbr 1705 dy Aw^rI h&qy) mwlvy dy ielwky ivc ipMfW dInw-kWgV dy nyVy-qyVy dy ielwky ivc sn, swƒ jw ky aunHW ƒ imlxw cwhIdw hY[ swƒ jw ky aunHW ƒ mwJy ivc ilAwaux dI koiSS krnI cwhIdI hY[ aunHW ieh vI ivcwr kIqI ik Jbwl dy Bwg isMG, jo au~Qy pu`jy hoey sn, dy lwhOr drbwr nwl cMgyry sbMD hn aunHW rwhIN gurU swihb dw idlI drbwr nwl smJOqw krvwieAw jw skdw hY [

ieh swrw kuJ ivcwr kr ky BweI Bwg isMG, BweI sulqwn isMG, BweI inDwn isMG vVYc (pqI Bwg kOr), 37 hor isMG Aqy Bwg kOr gurU swihb ƒ imlx vwsqy mwlvy vl cl pey[ ieh swry isMG p`tI qoN cl ky mKU qy zIrw qoN huMdy hoey dInw-kWgV jwx vwsqy mogw vl cly gey[ mogw dy nyVy aunHW ƒ pqw l`gw ik gurU swihb dInw-kWgV qoN jw c`uky hn qy aus vyly rwmyAwxw qoN rUpyAwxw vl jw rhy sn[ ies mgroN ieh cwlI isMG qy mweI Bwg kOr ny rUpyAwxw vl mUMh kr ilAw[ rUpyAwxw ipMf dI rohI ivc (ij`Qy Aj klH ipMf mlHx soFIAW hY) gurU swihb Aqy ies jQy dw myl ho igAw gurU swihb aunHW ƒ AwauNidAW vyK ky au~Qy hI ruk gey Aqy cwdrW ivCw ky bYT gey[ BweI Bwg isMG ny gurU jI nwl mwqw jI, cOhW swihbzwidAW Aqy swry isMGW dIAW ShIdIAW bwry rsmI crcw kIqI[ gurU swihb ny aunHW ƒ smJwieAw ik ieh sB vwihgurU dI lIlHw hY[ mrnw jW ShId hoxw duK jW A&sos vwlI g`l nhIN huMdI[ swƒ hr hwlq ivc vwihgurU dw Sukrwnw krdy rihxw cwhIdw hY[

„guru kIAW swKIAW‟ Anuswr kuJ icr mgroN BweI Bwg isMG JbwlIey ny gurU swihb ƒ AwiKAw ik myrI lwhOr drbwr nwl kw&I nyVqw hY Aqy mYN iksy rsUK vwly drbwrI jW Aihlkwr rwhIN id`lI srkwr nwl quhwfw smJOqw krvw dyNdw hW[ aus dI g`l sux ky gurU swihb ny jvwb id`qw: “qusIN hux srkwr nwl smJOqy dI g`l krdy ho! qusIN jW quhwfy vfyry audoN ik`Qy sn jdoN pMjvyN pwiqSwh nUM ShId kIqw igAw sI jW gurU hirgoibMd swihb nUM gvwlIAr dy iklHy ivc kYd riKAw sI, jdoN nOvyN nwnk ƒ id`lI ivc iljw ky ShId kIqw sI[ aus vyly qW iksy is`K ny srkwry-drbwry phuMc dw nW nhIN sI ilAw[ iPr AnMdpur swihb ivc keI mhIny Gyrw ipAw irhw qW vI qusIN nhIN Awey[ qusIN hux kI lYx Awey ho? quhwƒ AijhIAW g`lW krn l`igAW sMg nhIN AwauNdI?”

gurU swihb dw ieh jvwb sux ky cODrI Bwg isMG ny ikhw: “guru jI jy qusIN ieMj hI rihxw hY qW quhwfI-swfI inB nhIN skdI[ swQoN ieho ijhI is`KI nhIN inBxI[ iPr AsIN vwips cly jWdy hW[” gurU jI Bwg isMG dy bol sux ky AwiKAw: “AsIN quhwƒ mdd vwsqy qW nhIN bulwieAw[ qusIN Awpy hI Awey ho[ pr, hW, jy quhwfy qoN is`KI nhIN inB skdI qW TIk hY! lE, kwZz qy ilK idE ik swfw ielwkw A`j qoN gurU dw is`K nhIN irhw[” gurU swihb dy bol sux ky BweI mwn isMG inSwncI ny kwZz, klm qy dvwq k`F ky cODrI Bwg isMG dy A`gy r`K id`qI[ ieh dyK ky, joS qy aubwl ivc Awey Bwg isMG ny kwZz ‟qy bydwvw ilK id`qw qy hyTW Awpxy dsq^q kr id`qy[ ies mgroN idlbwg isMG, Grbwrw isMG, gMfw isMG ny vI dsq^q kr id`qy pr bwkI isMGW ny dsq^q nhIN kIqy[

guru jI Aqy mJYl is`KW ivc Ajy ieh g`lW cl hI rhIAW sn ik iek sUhIey is`K ny ^br ilAw id`qI ik srhMd dy nvwb vzIr ^W dI v fI &Oj ies ielwky dy nyVy hI Aw pu`jI hY[ ies ‟qy gurU swihb ny isMGW ƒ GoiVAW ‟qy svwr ho ky A`gy kUc krn dw hukm id`qw[ gurU swihb ny ienHW JbwlIAW dw bydwvw sMBwl ky jyb ivc pwieAw Aqy nwl cl rhy swQI isMG ƒ nwl lY ky auQoN cl pey[

ip`CoN gurU jI dy jwx mgroN mweI Bwg kOr, jo Bwg isMG qy idlbwg isMG dI v`fI BYx sI ny ienHW cwlI isMGW v`l mUMh kr ky AwiKAw: “Eey Ajy qW dunI cMd DwlIwvwl Aqy aus dy swQI mJYl isMGW v`loN AnMdgVH iklHy ‟coN r`sw bMnH ky B`jx dw klMk swfy m`Qy qoN nhIN l`Qw[ A`goN A`j qusIN gu`sy ivc Aw ky gurU swihb ƒ bydwvw vI ilK id`qw hY[ hux AsIN ikhVw mUMh lY ky vwips vqnW ƒ jwvWgy[ quhwƒ Gr igAW ƒ Gr-vwlIAW kI AwKxgIAW ik siqgurW dy Awh drSn pw ky Awey ho? lok lwhnqW pwauxgy[ ikhVw mUMh lY ky bwhr iProgy? au~To Syro! hMBlw mwro! gurU jI b^iSMd hn[ auh zrUr muAw& kr dyxgy[ clo clIey[“ mweI dy bolW ny aus dy Coty Brw Bwg isMG ƒ vI tuMibAw Aqy aus ny vI bwkIAW ƒ gurU jI dy ip`Cy jwx vwsqy AwiKAw[ swry is`K jYkwrw C`f ky ausy pwsy vl cl pey ijDr gurU swihb gey sn[

guru jI nUM lBdy-lBdy auh cwlHI is`K cldy-cldy iKdrwxy dI Fwb dy kMFy ‟qy jw ruky[ auDr kuJ hI icr mgroN srihMd dy sUbydwr vzIr ^W dI &Oj Fwb dy kMFy ‟qy Aw pu`jI[ cwlHI mJYl isMG vI aus vyly au~Qy hI hwizr sn[ vyKidAW-vyKidAW hI dohW pwisAW qoN golIAW Aqy qIrW dw mINh vrHnw SurU ho igAw[ 2 GVIAW (lgBg pOxy GMty) mgroN jdoN isMGW kol qIr qy golIAW muk geIAW qW aunHW ny qlvwrW DUh leIAW Aqy duSmx dI &Oj ‟qy tu`t pey[ dohIN qr&IN lohy nwl lohw KVikAw[ cwlHI isMGW ny srihMdI &Oj dI AijhI v`F-t`uk kIqI ik aunHW ƒ AlHw cyqy krvw id`qw[ ieh lVweI kw&I dyr q`k cldI rhI [ dohW iDrW ny koeI ksr nw C`fI [

A^Ir sYNkVy muZl ispwhIAW ƒ mwrn mgroN cwlHIAW iv`coN sYNqI isMG ShId ho gey Aqy bwkI dy iqMn isMG qy mweI Bwg kOr burI qrHW z^mI ho gey [ jdoN vzIr KW ny vyiKAw ik swry isMG ShId ho gey hn qy koeI lVn vwlw nhIN irhw qW aus ny &Oj ƒ ip`Cy htx dw hukm dy id`qw [ aus ƒ ieh vI d`isAw jw cu`kw sI ik aus ƒ ies qoN A`gy ikqy pwxI nhIN iml skxw Aqy &Oj ipAws nwl mr jwvygI [ nwl hI hux swry is`K, aus dy iKAwl ivc, “^qm” ho cu`ky sn ies kr ky aus ny &OjW ip`Cy moV leIAW [ Swm pYx qoN pihlW-pihlW srihMd dIAW &OjW au~QoN kw&I dUr inkl cu`kIAW sn [

ies dy QoVHI dyr mgroN hI gurU swihb vI iKdrwxy dI Fwb (ijs ƒ audoN eISrsr Fwb vI kihMdy sn) dy kMFy ‟qy Awey [ aus vyly qk 37 isMG ShId ho cu`ky sn Aqy isr& BweI rwey isMG mulqwnI (Brw BweI mnI isMG) aus dw pu`qr BweI mhW isMG, BweI suMdr isMG bRwhmx J`lIAW vwlw Aqy mweI Bwg kOr issk rhy sn[ gurU swihb ny BweI mwn isMG inSwncI ƒ ShId hoey 37 isMGW dIAW lwSW iek`TIAW krn dI syvw b^SI Aqy Awp sihk rhy is`KW kol bYT gey[ gurU swihb ny ienHW iqMnW Aqy mweI Bwg kOr dy mUMh ivc pwxI pwieAw pr ienHW dy z^m bVy fUMG sn[ ienHW dy bcx dI koeI Aws nhIN sI [ mweI Bwg kOr ƒ K`by p`t ivc golI l`gI hoeI sI pr bwkI iqMny bVy inFwl ho cu`ky sn[ gurU swihb ny ShId hoey swry is`KW ƒ “ds hzwrI”, “vIh hzwrI”, pMjwh hzwrI” AwK ky “mnsb” id`qy [

ies mgroN gurU swihb ny sihk rhy iqMnW isMGW ƒ pu`iCAw ik quhwƒ ikMnw mnsb jW ik`QoN dw rwj cwhIdw hY[ Awpxy mUMhoN mMg lE[ ies qy BweI rwey isMG boilAw “gurU jI jy Awp qruTy hI ho qW qusIN BweI Bwg isMG dw iliKAw is`KI qoN pMcwieqI bydwvw PwV ky swƒ is`KI dwn b^S idE [” ieh sux ky gurU goibMd isMG swihb ny “Dμn is`KI ! DMn is`KI !! DMn is`KI !!!” AwiKAw Aqy AwpxI jyb ivcoN bydwvy vwlw kwZz k`F ky PwV id`qw[ fwktr hrijMdr isMG idlgIr ilKdy hn ik kuJ lyKkW ny ieh bol rwey isMG dy pu`qr mhW isMG qoN AKvwey hn[ drAsl mhW isMG ny sB qoN A^Ir ‟qy suAws C`fy sI ies kr ky ienHW lyKkW ny aus dw nW ilK id`qw hY[

ies smyN gurU swihb ny ieMnW isMGW dI mrhm-p`tI krn dI koiSS kIqI pr koeI &rk nw ipAw [ gurU jI swrI rwq ienHW nwl g`lW krdy rhy[ A`DI rwq vyly BweI suMdr isMG J`lIAW vwlw vI swh C`f igAw[ ies mgroN BweI rwey isMG qy kuJ icr mgroN cwlHIvW isMG BweI mhW isMG vI vwihgurU dy kdmW ivc jw pu`jw[ AglI svyr, mwG dI pihlI ƒ, 30 dsMbr 1705 dy idn, gurU swihb ny ienHW cwlHI isMGW vwsqy Awsw dI vwr dw pwT kr ky Bog pwieAw [ kuJ icr mgroN BweI dwn isMG iKdrwxw ipMf ivcoN iqRhwvl (iGE, mYdw, KMf) lY AwieAw [ gurU swihb ny Awp pwT kr ky dyZ iqAwr krvweI [ ShId isMGW ƒ ieSnwn krvw ky lkVIAW dy Fyr ‟qy iek`iTAW hI r`K id`qw igAw [ gurU swihb ny Awp soihlw dw pwT kIqw qy iPr Awpxy h`QIN hI ienHW dI icKw ƒ A`g lweI [ ies mgroN kVHwh pRSwd dI dyZ vrqweI geI [ sskwr mgroN gurU swihb ny hwizr isMGW ƒ mu^wiqb huMidAW AwiKAw ik ienHW cwlHI isMGW ny Drm hyq sIs id`qy hn [ ienHW ƒ vI „cwlI mukqy‟ AwK ky cyqy kIqw jwieAw krygw [

gurU swihb 30 Aqy 31 dsMbr dw idn au~Qy hI rhy Aqy jdoN icKw pUrI qrHW sV geI qW gurU swihb ny AMgITy qy im`tI puAw id`qI [ 31 dsMbr dI rwq ƒ iKdrwxy dy vwsI gurU swihb ƒ ipMf lY gey Aqy syvw kIqI [ rwq gurU swihb iKdrwxy rhy Aqy pihlI jnvrI 1706 ƒ iKdrwxy qoN qlvMfI swbo vl cl pey [ ies qoN kuJ swl mgroN ipMf hrIky klW dy BweI lMgr isMG ny ies QW ‟qy ShIdW dI Xwd ivc QVHw bxwieAw qy ShId gMj prgt kIqw [ aus idn (29 dsMbr 1725) qoN mukqsr ivc ShIdW dy pirvwr Aqy hor isMG Ardws krn vwsqy pu`jx lg pey [ hOlI-hOlI ies QW ‟qy v`fw mylw l`gx l`g ipAw [

ieh ShIdIAW 28 dsMbr 1705 dIAW hn pr igAwnI igAwn isMG ny “pwxI dI qot” dw BulyKw Kw ky ies Gtnw ƒ grmIAW ivc lY AWdw ijs nwl kuJ Boly lokW ny BulyKw Kw ky ies ZlqI ƒ s`c smJ ky AprYl ivc vI mylw lwauxw SurU kr id`qw [

ies sbMD ivc dUjw BulyKw bydwvw pVvwaux vwly S^s bwry hY [ B`t vhIAW muqwibk ieh bydwvw pwVn vwsqy BweI rwey isMG ny Arz kIqI sI pr iek-A`D lyKk ny bydwvw pVvwaux dw ishrw Aw^rI swh lYx vwly (rwey isMG dy pu`qr) BweI mhW isMG ƒ dy id`qw [ ies lVweI dy ^qm hox mgroN BweI sIql isMG, rwey isMG qy mhW isMG hI issk rhy sn qy bwkI ShId ho cu`ky sn [ rwey isMG ny bydwvw pVvwieAw sI, sIql isMG ny iqMnW ‟coN sB qoN pihlW swh C`fy sn Aqy BweI mhW isMG ny sB qoN A^Ir ‟qy [

ies sbMDI qIjw BulyKw bydwvw ilKx dI QW dw hY [ iek lyKk ny ieh bydwvw AnMdpur swihb ivc iliKAw AwiKAw sI [ (bwkIAW ny m`KI qy m`KI mwr id`qI) [ AnMdpur swihb dy bydwvw ilKx dI g`l bydlIlI hY [ svwl hY ik jy AnMdpur swihb ƒ Gyrw ipAw hoieAw sI qW ieh 40 is`K bydwvw ilK ky au~QoN bc ky inkl ikvyN Awey ? kI auh phwVI jW muZl &OjW nwl smJOqw kr ky jW irSvq dy ky Awey sn jW kys kt`vw ky, mony (ihMdU) bx ky, inkly sn ? iPr gurU swihb ny AnMdpur swihb qoN clx l`igAW ^ws kr ky ieh “bydwvw” hI AwpxI jybH ivc pwieAw hoieAw sI ! ieh nukqw bydlIlw hY [ ies kr ky rUpyAwxw dI jUh (mlHx soFIAW) ivc bydwvw ilKx dI g`l shI hY ikauNik aus qoN kuJ GMty mgroN hI auh bydwvw pwV id`qw igAw sI [ eynw icr gurU swihb kol kwZz rih skxw mumikn jwpdw hY [

mukqsr ivc ShId hox vwly 40 mukiqAW dy nW vI v`K-v`K lyKkW ny v`K-v`K hI id`qy hn [ ho skdw hY ik ieh nW suxy-suxwey soimAW qoN ley gey hox [ pr, B`t vhIAW Aqy kursInwimAW qoN kuJ nW shI qOr ‟qy iml jWdy hn[ fw: hrijMdr isMG idlgIr ny ieh nW hyT l`By hn :

  1. BweI rwey isMG mulqwnI (Brw BweI mnI isMG) ipMf mrHl-mwVI
  2. BweI mhW isMG (pu`qr BweI rwey isMG)
  3. BweI sIql isMG (pu`qr BweI rwey isMG)
  4. BweI suMdr isMG bRwhmx (ipMf J`lIAW vwlw)
  5. BweI bUV isMG (ipqw BweI suMdr isMG)
  6. BweI Bwg isMG iF`loN (Jbwl vwsI)
  7. bweI idlbwg isMG (Brw BweI Bwg isMG)
  8. BweI Grbwrw isMG (Jbwl vwsI) Swied Bwg isMG dw Brw sI,
  9. BweI gMfw isMG (Jbwl vwsI) Swied Bwg isMG dw Brw sI,
  10. BweI sulqwn isMG vVYc (pu`qr BweI dys rwj vVYc)
  11. BweI inDwn isMG vVYc (pqI mweI Bwg kOr Aqy pu`qr BweI dys rwj vVYc)
  12. BweI KuShwl isMG (gurU Amr dws swihb qoN ATvIN pIVHI)
  13. BweI drbwrI isMG (pu`qr BweI KuShwl isMG, gurU Amr dws swihb qoN nOvIN pIVHI)
  14. BweI GrbwrI isMG (pu`qr BweI KuShwl isMG, gurU Amr dws swihb qoN nOvIN pIVHI)

auprly nW auh hn ijnHW bwry koeI BulyKw nhIN hY pr sMqoK isMG Aqy iek A`D hor lyKk ny jo 40 nW id`qy hn aus sUcI ivc ienHW ivcoN keI nW nhIN imldy[ ies dw mqlb sw& hY ik sMqoK isMG jW aus dy ADwr ‟qy 40 mukiqAW dy nWvW ivcoN kuJ nW XkInn Zlq hn [ aunHW ivcoN ikhVy nW Zlq hn, ies bwry, Ajy, dwAvy nwl kuJ nhIN ikhw jw skdw[ pr ies bwry swry sihmq hn ik ShId hox vwilAW dI igxqI 40 sI[

hrijMdr isMG idlgIr