2 jUn
1818: mulqwn dI lVweI ivc rxjIq isMG dI ij`q
lwhOr qoN bwAd p`CmI pMjwb ivc dUjw v`fw sUbw mulqwn sI[ rxjIq isMG cwhuMdw sI ik auh ies ’qy vI kbzw kr lvy[ aus ny 1803 ivc mulqwn ij`qx vwsqy ies ngr ƒ Gyrw pw ilAw[ pr mulqwn dy pTwx bVI bhwdrI nwl lVy[ rxjIq isMG dIAW &OjW ƒ qW Anwj qk dw vI mslw swhmxy AwieAw[ A^Ir, ibnw kuJ hwisl kIqy, auh vwips muV AwieAw[ ies mgroN rxjIq isMG ny pMj hor hmly mulqwn ’qy kIqy 1805, 1807, 1810, 1816 qy 1817 ivc Cy vwr dI nwkwmXwbI mgroN rxjIq isMG ny AkwlI PUlw isMG qoN mdd mMgI[ A^Ir 30 meI 1817 dy idn, AkwlI PUlw isMG dI &Oj ny, ShIdIAW dy ky, mulqwn ij`q ky, rxjIq isMG dI JolI ivc pw idqw[ hwrn mgroN mulqwn sUby dy nvwb ny mhwrwjw rxjIq isMG nUM mwlIAw dyxw mMn ilAw sI pr iek swl mgroN hI Pyr iv`tr igAw sI nwl hI aus ny JMg dy bwZI reIs Aihmd ^wn nUM pnwh vI dy id`qI sI Aqy is`KW dy i^lw& swzSW krdw irhw sI[ A^Ir rxjIq isMG dIy 20 hzwr is`K &Oj ny mulqwn ’qy hmlw kr id`qw qy nwl zmzmw qop vI sI[ ies lVweI ivc ij`q is`KW dI hoeI pr AkwlI PUlw isMG qy hrI isMG nlvw dyvyN ies dOrwn z^mI vI hoey[ ies lVweI ivc mulqwn dy nvwb muz`&r ^wn dy pMj pu`qr Sbwb ^wn, invwz ^wn,iejwz ^wn, mumqwj ^wn, h`k invwz ^wn mwry gey[
1986: pMjwb AsYNblI ivc ‘drbwr swihb qoN AweI Avwz, brnwlw blvMq murdwbwd’ dy nwAry lwey gey
29 AprYl 1986 dy idn KwVkUAW dy iek DVy ny drbwr swihb qoN Kwlsqwn dI jlwvqn srkwr bxwaux dw AYlwn kIqw sI Aqy auh ies mgroN au~QoN cly gey; pr rwjIv gWDI dI hdwieq ’qy brnwly ny drbwr swihb ’qy hmlw kr id`qw[
AkwlIAW ny ies dw f`t ky ivroD kIqw; 27 AYm.AYl.ey. aus nUM C`f gey[ ies mOky AYm.AYl.ey. AYm.AYl.ey. ’qy kWgrs Aqy Bwjpw ny aus dw pUrw swQ id`qw[ pihlI jUn nUM Bwjpw AwgU bldyv pRkwS ny pµjwb ƒ &Oj dy hvwly krn dI mµg kIqI[ do jUn ƒ jd AsYNblI sYSn SurU hoieAw qW pMjwb AsYNblI dy AMdr pMQk AYm.AYl.eyz ny “drbwr swihb qoN AweI Awvwz, brnwlw blvµqw murdwbwd” dy nwAry lwey gey[
1986: &qihgVH cUVIAW ivc ihMdUAW v`loN is`KW’qy hmly
do jUn 1986 dy idn nUM PqihgV cUVIAW ivc dihSqgrd ihMdUAW ny is`KW au~qy hmly kIqy qy lu`t-mwr kIqI[ ienHW hmilAW ivc hornW qoN ielwvw fw: jsvµq isMG vI burI qrHW z^mI ho igAw[ keI hor is`K dukwnW vI l`utIAW geIAW[ pulIs ny is`KW dI mdd krn qoN nWh kr id`qI ikauNik cI& minstr brnwlw dI hdwieq sI ik iksy ihMdU nUM igR&qwr nhIN kIqw jwvygw[
1988: krnYl isMG vYrovwl nklI mukwbly ivc ShId
2 jUn 1988 dy idn puls ny krnYl isMG (pu`qr rwm isMG, vwsI vYrovwl) nUM iek nklI mukwbly ivc ShId kr id`qw[
1989: crnjIq isMG cMnI qlvMfI nklI mukwbly ivc ShId
2 jUn 1989 dy idn pMjwb puls ny crnjIq isMG cMnI (pu`qr dyvrwj isMG qlvMfI, swbkw vzIr pMjwb,Aqy BqIjw jQydwr jgdyv isMG qlvMfI, vwsI qlvMfI rwey, luiDAwxw) nUM iek nklI mukwbly ivc ShId kr id`qw[
1992: surjIq isMG sW|xw, sqnwm isMG f`lw, lKbIr isMG sW|xw, kysr isMG bwld klW, AmrIk isMG kOlI, prmjIq isMG kwSnIvwl, hrmIq isMG BwEvwl, prgt isMG, j`sw isMG, mMnw isMG, Drm isMG qy hor is`K nklI mukwbly ivc ShId
2 jUn 1992 dy idn puls ny surjIq isMG (pu`qr mihMdr isMG, vwsI sW|xw, izlHw qrn qwrn), sqnwm isMG (pu`qr hrbMs isMG, vwsI f`lw, nyVy lIlH klW,izlHw gurdwspur), lKbIr isMG (pu`qr Bwn isMG, vwsI sW|xw), kysr isMG (pu`qr jMgIr isMG, vwsI bwld klW, izlHw sMgrUr), AmrIk isMG kOlI, prmjIq isMG kwSnIvwl, hrmIq isMG BwEvwl, prgt isMG, j`sw isMG, mMnw isMG, Drm isMG qy 4 hor is`K nklI mukwbly ivc ShId kr id`qy[
1992: kulvMq isMG KoKr puls ny ku`t ku`t ky mwr id`qw
2 jUn 1992 dy idn puls ny kulvMq isMG KoKr (pu`qr joigMdr isMG, vwsI KoKr, izlHw gurdwspur), jo Drm isMG kwSqivwl (bbr Kwlsw) dw swQI sI, nUM ku`t ku`t ky mwr id`qw Aqy mgroN AxpCwqI lwS kih ky ausy idn sskwr kr id`qw[
1993 kyvl isMG bdySW nklI mukwbly ivc ShId
2 jUn 1993 dy idn puls ny kyvl isMG (pu`qr AmrIk isMG, vwsI ipMf bdySW) nUM nklI mukwbly ivc ShId kr id`qw[
hrijMdr isMG idlgIr