TheSikhs.org

ਅੱਜ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ (May 14)



14 meI

1710: srhMd Sihr Aqy iklHy ’qy vI is`KW dw kbzw ho igAw
12 meI dy idn c`pV icVI dI lVweI j`qx mgroN vIh iklomItr dw &wslw qYA kr ky is`K rwq vyly srhMd phuMc gey[ ies vyly Sihr dy drvwzy bMd sn; is`K &OjW ny ngr ƒ Gyrw pw ilAw[ Agly idn iek in`kI jhI JVp mgroN is`K Sihr ivc dwi^l ho gey[ aunHW ny nvwb vzIr ^wn dI lwS dw jlUs k`iFAw Aqy iklyH dy kol lY Awey[ aunHW ny ies lwS ƒ iek dr^q nwl pu`Tw ltkw idqw[ ies vyly qk lwS ivcoN boA AwauxI SurU ho cukI sI[ CyqI hI igrJW Aqy hor pMCIAW ny aus dI lwS ƒ nocxw SurU kr idqw[ ieh dyK ky Sihr dy lok burI qrHW dihl gey[ aunHW ivcoN keIAW ny is`K &OjW qoN rihm dI mMg kIqI[ ies vyly qk Sihr ivc ^wmoSI Aqy fr dw mwhOl bx cukw sI[ is`KW ny Sihr vwsIAW nUM XkIn idvwieAw ik koeI vI is`K iksy bygunwh dw vwl vI ivMgw nhIN krygw[ hux is`KW ny iklHy vl mMUh kIqw[ ie`Qy zbrdsq lVweI hoeI[ iklHy dIAW qopW dy goilAW nwl 500 dy krIb is`K ShId ho gey[ ies ’qy kuJ is`K iklHy dy nyVly iek B`Ty ’qy cwVH gey qy auQoN aunHW ny iklHy ’coN goly brswauNdIAW qopW dy qopcI mwr id`qy[ hux is`K &Oj ny c`pV-icVI ivc srhMdI &Oj qoN KohIAW qopW nwl iklHy ’qy golwbwrI kr ky AMdr jwx dw rsqw bxw ilAw[ iklHy dy AMdr bcI-KucI srhMdI &Oj, jo Ajy AwkI hoeI bYTI sI, ny vI QoVHy hI smyN ivc hiQAwr sut id`qy[ hux au~qy is`KW dw mukMml kbzw ho cukw sI[ ies vyly Sihr jW iklyH ivc mu^wl&q krn vwlw koeI vI nhIN sI bicAw[ vzIr ^wn dw p`uqr smMud ^wn coKI dOlq lY ky id`lI vl B`j cukw sI pr s`ucw nMd Ajy vI Sihr ivc hI luikAw bYTw sI[ bMdw isMG ny muKI ShrIAW dw iek iek`T bulwieAw Aqy AYlwn kIqw ik is`K iksy vI bygunwh ƒ koeI qklI& nhIN Awaux dyxgy pr iksy vI mujirm ƒ muAw& nhIN kIqw jwvygw[ ies ’qy lokW ny rwhq mihsUs kIqI[ bhuq swry lok bMdw isMG nwl imlvrqx krn lg pey[ aunHW ivcoN iksy ny su`cw nMd dw vI Qhu-pqw ds idqw[ su`cw nMd c`pV-icVI iv`coN dOV Awaux dy bwvjUd ’coN dOV nhIN sikAw sI ikauNik auh AwpxI bySumwr iek`TI kIqI hoeI dOlq nUM sMBwlx Aqy k`F ky iljwaux dIAW skImW GVdw rih igAw sI[ aus ƒ igR&qwr kr ky aus dy n`k ivc nkyl pw ky aus ƒ Gr-Gr ivc iB`iKAw mMgx ’qy mjbUr kIqw igAw[ rsqy ivc lokW ny aus ƒ p`Qr vI mwry[

A^Ir burI qrHW zlIl ho ky s`ucw nMd mr igAw[ su`cw nMd kol bySumwr dOlq sI[ ies swrI dOlq nUM zbq kr ilAw igAw[ iebrqnwmw dw ilKwrI muhMmd kwism ilKdw hY ik “ieM\ jwpdw sI ik aus ny ieh swrI dOlq iesy idn vwsqy iek`TI kIqI hoeI sI[” muhMmd kwism ieh vI ilKdw hY ik “lok kihMdy sn ik vzIr ^wn dy vyly koeI AYsw zulm nhIN sI jo ZrIbW au~qy nw kIqw igAw hovy qy hux (zulm dw) koeI Aijhw bIj nhIN sI ijs nUM Pu`l nw l`gw hovy[ ijhw bIijAw igAw, iqhw v`iFAw igAw[” bMdw isMG ny su`cw nMd dy prvwr nUM vI szw id`qI[ aunHW nUM ijsm dy gupq AMg F`kx jogw kpVw dy ky Sihr ivc mMgx ’qy mjbUr kIqw igAw qy nwl hI Sihr ivc ieh muinAwdI vI krvw id`qI geI ik koeI vI bMdw ienHW nUM iek kOfI qoN vD iBiKAw nw dyvy[ies dy nwl hI bMdw isMG ny hr aus S^s ƒ szw-ie-mOq idqI ijs ny lokW ‘qy zulm Fwey sn[ su`cw nMd Aqy vzIr ^wn dy mihlW bwry muhMmd kwism ilKdw hY ik aunHW dy “surgW vrgy mihl kWvW dy A`fy bx gey”[

1910: isMG sBw lihr dy AwgU jvwhr isMG kpUr dI mOq hoeI
1875 ivc iek ihMdU swDU dXwnMd ny bMbeI (hux muMbeI) ivc AwrIAw smwj dI nINh rKI[ auh AprYl 1877 ivc pMjwb vI AwieAw[ jUn ivc lwhOr ivc vI dXwnMd dI brWc bx geI[ Agly swl qk AMimRqsr, rwvlipMfI, mulqwn, gujrWvwlw, gurdwspur, &Irozpur, ijhlm, vzIrwbwd vgYrw ivc vI ies dIAW brWcW kwiem ho geIAW[ AwrIAw smwj dy AYlwny gey inSwinAW ƒ vyK ky keI is`K vI ies dy mYNbr bx gey[ ienHW ivcoN iek, jvwhr isMG kpUr, AwrIAw smwj dy sk`qr vI bxw idqy gey qy aunHW ny bhuq imhnq nwl ies jQybMdI vwsqy vD-cVH ky kMm kIqw[ s jvwhr isMG ny keI swl AwrIAw smwj dI syvw kIqI[ 25 nvMbr 1888 dy idn iek bRwhmx gurU d`q ny AMimRqsr ivc iek lYkcr kridAW gurU swihb dy i^lw& GtIAw bolI vrqI sI[ ies vyly qk jvwhr isMG kpUr AwrIAw smwj dy sk`qr sn[ dXw nMd v`loN kIqy vwAdy muqwibk siqAwrQ pRkwS ivclI GtIAw l`&wzI vI qbdIl nhIN hoeI sI[ ies ’qy pRotYst vjoN jvwhr isMG kpUr ny AwrIAw smwj qoN AsqI&w dy idqw Aqy isMG sBw lihr ivc Swiml ho gey (ieh s jvwhr isMG hI sn ijhVy igAwnI id`q isMG nUM AwrIAw smwj dy nyVy lY gey sn qy ienHW ny iek`iTAW hI ies nUM C`ifAw sI)[ ies mgroN koeI vI s`cw is`K AwrIAw smwj dy nwl nw irhw[ BwvyN pr jvwhr isMG kpUr, fw. jY isMG, imhr isMG cwvlw, isMG sBw nwl sbMDq vI sn pr auh v`KirAW Awpxy qOr ’qy vI, in`gr rol Adw kr rhy sn[ 1887 qoN mgroN iek-iek kr ky isMG sBw lihr dy swry moFI AwgU cVHweI krn lg pey[ sB qoN pihlW, 8 meI 1887 dy idn kMvr ibkrm isMG kpUrQlw (jlMDr), iPr 18 sqbMr 1887 ƒ Twkr isMG sMDwvwlIAw (jo audoN jlwvqn ho ky pWfIcrI ivc rihMdy sn), 10 jUn 1896 ƒ Aqr isMG BdOV, 8 Agsq 1898 nUM rwjw ibkrmw isMG &rIdkot, 9 jUn 1898 ƒ fw: jY isMG, 24 sqMbr 1898 ƒ pRo: gurmuK isMG qy 6 sqMbr 1901 ƒ ig: idq isMG ies &wnI dunIAW ƒ Alivdw kih gey Aqy 14 meI 1910 dy idn jvwhr isMG kpUr vI cVHweI kr gey[

1978: inrMkwrIAW dy i^lw& id`lI ivc inkly roh jlUs ‘qy puls ny golI clweI, 4 is`K mwry gey
13 AprYl 1978 dy AMimRqsr ivc inrMkwrIAW v`loN 13 is`KW dw kqlyAwm kIqy jwx dy i^lw& pRotYst jlUs hor jgh qoN ielwvw id`lI ivc vI inkly[ 5 nvµbr 1978 ƒ id`lI ivc inkly jlUs ’qy pulIs ny tIAr-gYs Aqy golIAW clw ky AkwlI pwrtI dy id`lI XUint dy pRDwn s. Avqwr isµG kohlI qy do hor is`KW s. minµdr isµG Aqy s. goibµd isµG ƒ mwr kr id`qw[ sYNtr ivc aus vyly jnqw pwrtI Aqy AkwlI dl dI sWJI srkwr sI[ iesy idn pulIs ny Swm ƒ bµglw swihb, rkwb gµj vgYrw gurdvwry sIl kr id`qy[ jdoN dy ieh gurdvwry kwiem hoey hn (muZl Aqy AµgRyzW dIAW hkUmqW vyly) kdy vI ienHW gurduAwirAW ivc is`KW dw dwKlw bµd nhIN hoieAw sI[ ieh hrkq ipCly 200 swl ivc pihlI vwrI hoeI sI qy auh vI AkwlI dl dI BweIvwlI vwlI srkwr vyly[ (ies nwkwbMdI dw hukm morwrjI dysweI vrgy i&rkU ihMdU pRweIm minstr ny id`qw sI)[ gurduAwirAW dI nwkwbµdI dy nwl ienHW ielikAW ivc kri&aU vI lw id`qw igAw[ ienHW gurduAwirAW dI ieh nwkwbµdI iqµn idn jwrI rhI Aqy audoN ^qm hoeI jdoN pµjwb dy AkwlI vzIrW Aqy AkwlI pwrtI dy AwgUAW ny ies nwkwbµdI Aqy kri&aU ƒ qoV ky igR&qwrIAW dyx dI skIm bxweI[ pr AkwlI pwrtI dy sk`qr igAwnI Ajmyr isMG ny ieh skIm sI.AweI.fI. q`k phuMcw id`qI ijs kwrn sYNtr dy AkwlI vzIrW v`loN igR&qwrI dyx dy Dmwky qoN pihlW hI srkwr ny gurduAwirAW dI qwlwbMdI ^qm kr id`qI[

1988: m`Kx isMG gTlI qy dlbIr isMG DridEN nklI mukwbly ivc ShId
14 meI 1988 dy idn pulIs ny m`Kx isMG (vwsI gTlI, izlHw huiSAwrpur) qy dlbIr isMG AYlwieMNs frweIvr (pu`qr hrBjn isMG, vwsI DridEN, AMimRqsr) nUM nklI mukwbly ivc ShId kr id`qw[

1992: rUipMdr isMG QoQIAW qy rivMdr isMG AMimRqsr nklI mukwbly ivc ShId
14 meI 1992 dy idn puls ny rivMdr isMG (puqr rGbIr isMG, vwsI QoQIAW) qy ruipMdr isMG vwsI AMimRqsr nUM nklI mukwbilAW ivc ShId kr id`qw[

2014: hYdrwbwd ivc gurduAwry dy inSwn swihb nUM A`g
14 meI 2014 dy idn svyry svw 6 vjy hYdrwbwd (AWDrw pRdyS) ivc bhwdrpurw ielwky ivc ‘is`K CwvnI muh`lw’ ivc kuJ SrwrqIAW ny iek gurduAwry dy inSwn swihb nUM A`g lw id`qI[ Gtnw vwlI jgh qoN iek musmwn dw Snw^qI kwrf l`Bw[ ikauNik ies ielwky dy Awly duAwly vDyry kr ky muslmwn rihMdy sn ies kr ky S`k kIqw igAw ik ieh kwrvweI aunHW ny kIqI hovygI[ ies ‘qy aus ielwky ivc zbrdsq gVbV SurU ho geI[ keI motrsweIkl, skUtr Aqy kwrW dw nukswn vI hoieAw[ puls ny iek BIV nUM kwbU krn vwsqy golI vI clweI ijs nwl iqMn muslmwn mwry gey[ A^Ir is`K Aqy muslmwn AwgUAW dIAW sWJIAW koiSSW nwl ies msly nUM ^qm kIqw igAw[

hrijMdr isMG idlgIr