SVAR, & (SUR in Music)
ਸਵਰ, ਸ੍ਵਰ, ਸੁਰ

svr, sÍr, sur

(sMsikRq s@vrhæ)
Svr Sbd dy keI ArQ imldy hn:

  1. Sbd
  2. kolwhl
  3. Awvwz
  4. sMgIq dy sur dI DunI, lYA, gwaux dI DunI
  5. s`q dI sMiKAw
  6. svr A`Kr
  7. swh dI hvw, swh dw AMdr bwhr Awauxw, swh/pvn/hvw dw ivhwr
  8. GurwVy mwrnw, Krwty Brnw
  9. svrg dw Cotw rUp
  10. rwg dy mUl rUp s`q sur :
    (SVj=sw, irSB=ry, gWDwr=gw, mDXm=mw, pMcm=pw, DYvq=Dw, inSwd= in/nI)

.

surW ivcoN ‘sw’ Aqy ‘pw’ dovyN iblkul Su`D sur mMny gey hn; bwkI pMj (ry, gw, mw, Dw, nI) bdldy jW hyTW au~qy huMdy hn (Xwin koml jW qIbr bx jWdy hn)[ ies ihswb nwl swry surW (7 SuD = sw, ry, gw, mw, pw, Dw, nI + 5 koml = ry, gw, mw, Dw, nI) dI igxqI 12 vI mMnI jWdI hY[

sMgIq mwihrW ny surW ivc A`goN hor sUKm qy brIk sur-kMpn dI klpnw kIqI hY[ iek hI mwqrw ivc iek qoN vDIk (cwr, pMj, Cy) surW dI klwqimk Coh duAwrw muV kyNdrI sur ’qy prqx nUM ‘SruqI’ ikhw jWdw hY (Xwin sur nwl lweIhor Aid`K sur)[ ieh 22 mMnIAW geIAW hn:

(a) SVj/sw (qIvrw, kumudvqI, mIrW, CMdovqI), (A) irSB/ry (dieAwvqI, rMijnI, rikqkw), (e) gMDwr/gw (rOdrI, kRoDw) (s) m`Dm/mw (vijRkw, pRswirxI, pRIqI, mwjMnI), (s) pMcm/pw (iSRqI, rkqw, sMdIipnI, AwlwipnI), (h) DYvq/Dw (mdMqI, roihnI, rmXw), (k) inSwd/nI (augrw, koiBxI).

kuJ ilKqW ivc mor dI Awvwz qoN SVj/sw, ppIhw/cwiqRk jW gaU dy rMBx dI Avwz qoN rSB/ry, bkrI/Byf dI Awvwz qoNgMDwr/gw, kUMj dI Awvwz qoN mDXm/mw, koiel dI Awvwz qoN pMcm/pw, f`fU jW GoVy dI Awvwz qoN DYvq/Dw Aqy hwQI dI Awvwz/icMGwV qoN inSwd/nI sur klipAw igAw hY.

(fw. hrijMdr isMG idlgIr)