ISLAM & 72 SECTS OF ISLAM
ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਫ਼ਿਰਕੇ

ieslwm Aqy ieslwm dy i&rky

hzrq muhMmd dw clwieAw Drm[
ieslwm dy pMj mu`K nym hn: iek ^udw nUM mMnxw (qOhId), pMj vyly nmwz pVHnI (keI s`q vwr vI pVHdy hn), zkwq dyxI (AwmdnI dw cwlHIvW ih`sw, FweI &I sdI), rmzwn dy mhIny ivc qIh rozy r`Kxw, kwAby (m`kw) dw h`j krnw[

ies qoN ielwvw kurwn ’qy AkIdw r`Kxw, aus nUM pVHnw qy aus ’qy Amlw krnw vI muslmwn vwsqy lwzmI hY[ Aijhw krn vwlw ‘moimn’ (ivSvwsI, SrDwlU) AKvwauNdw hY (ies ’qy ivSvws/ AkIdw nw r`Kx vwly nUM ‘kwi&r’ ikhw jWdw hY)[

ieslwm nUM mMnx vwly nUM muslmwn ikhw jWdw hY[ muslmwn suMnq zrUr krvwauNdy hn[ muslmwn sUd (ivAwj) vI nhIN KWdy qy aus nUM ‘hrwm’ smJdy hn[ muslmwn mws Kwx vwsqy jwnvr mwrn l`igAW ‘klmw’ zrUr pVHdy hn vrnw auh mws ‘hrwm’ mMinAw jWdw hY. hor vyKo: muslmwn, suMnq, muhMmd, hlwl, klmw, zkwq).

ieslwm dy i&rky

munSI mihbUb Awilm (ieslwimk AYnsweIklopIfIAw ivc) ilKdy hn ik hdIs iqrmzI muqwibk hzrq muhMmd swihb ny ikhw sI ik bnI iesrweIl dy bh`qr i&rky ho gey hn, pr myrI aumq dy iqh`qr hoxgy, pr iek qoN Cu`t bwkI swry jhnum ivc jwxgy[ ieh auh i&rkw hovygw jo shwb ’qy Aml krygw[ suMnI XkIn krdy hn ik ieh i&rkw suMnIAW dw hovygw[ suMnIAW qoN ielwvw bwkI 72 i&rky A`T ih`isAW ivc vMfy hoey hn[

ienHW 72 i&rikAW dy nW v`K-v`K lyKkW ny v`K-v`K ilKy hn[ hyTW do irvwieqW pyS hn:

1. muAæqizlh 2. SIAæh (SIAw) 3. ^vwirj 4. murjIZh 5. nN`jwrIXh 6. jbrIXh 7. kædrIXh  8. muS`bIh[ munSI mihbUb Awilm swry i&rikAW nUM Cy ih`isAW ivc vMfdw hY: r&IdIXh, KrIjIXh, jbrIXh, kædrIXh, jhmIXh, murIjIXh[ AbU mnsUr ienHW nUM isr& cwr ih`isAW ivc vMfdw hY: r&IDIXh, KrIjIXh, kædrIXh, mrIjIXh[ bh`qr i&rikAW dy nW hyT ilKy hn: 1. jrUdIXh 2. sulwmwnIXh/ jrIrIXh 3. buqrIXh/ hurwrIXh 4. XkUbIXw 5. hnI&IXh 6. kærIbIXh 7. kæmIlIXh 8. muhMmdIXh/ muGYrIXh 9. bkæIrIXh 10. ndIsIXh 11. SAwlIXh 12. AMmwlIXh 13. iesmwlIXh 14. muswvIXh/mmqurwh 15. mubwrIkIXh 16. kQIXh/ ieQn ASwrIXh 17. hSmIXh/ qrkIbIXh 18. zrIrIXh 19. XUnsIXh 20. SYqwnIXh/ SrIkIXh 21. AzrwkIXh 22. nzwdq 23. Su&rIXh 24. AzrdIXh 25. ^zImIXh 26. SuAwbIXh 27. ^lI&IXh 28. mlUmIXh/ mJUlIXh 29. slqIXh 30. hmzIXh 31. QlIbIXh 32. mbwdIXh 33. AKnwsIXh 34. SYbwnIXh/ mSbIXh 35. rSIdIXh 36. muk`rmIXh/ qihmIXh 37. iebwdIXh/ A&wlIXh 38. h&sIXh 39. hrIQIXh 40. ASb q`wh 41. SbIbIXh/ sl`hIXh 42. vsIlIXh 43. AmIrIXh 44. huDweylIXh 45.n`zwmIXh 46. muA`mwrIXh 47. bSIrIXh 48. ihSwmIXh 49. murdwrIXh 50. J&IrIXh 51. ieskw&IXh 52. QmwmIXh 53. jhIzIXh 54. S`hwmIXh/ is&wqIXh 55. KYXwqIXh/m^kUkIXh 56. kwAbIXh 57. ju`bweIXh 58. bhwSmIXh 59. iebrIXh 60. znwdIkIXh 61. kæbrIXh 62. hujwqIXh 63. i&krIXh 64. AlIvIXh/ AjwrIXh 65.qnsIKIXh 66. rjIXh 67. AhdIXh 68. rdIdIXh 69. sqbIrIXh 70. L&zIXh 71. ASrIXh 72. bdweIXh. (kuJ lyKk ‘AhmdIAW’ nUM 73vW i&rkw kihMdy hn).

iek hor vMf muqwibk ieh 72 i&rky hyT ilKy hn:

muAæqizlh mq dy 21 i&rky
1.muAæqizlh (moFI vwisl ibn Aæqæw, smW ihjrI dUjI qoN 131 ihjrI qk)[ muAæqizlh dw ArQ hY ‘iknwrw krn vwlw’[ ies ny hzrq muhMmd qoN iknwrw kr ky Awpxw i&rkw SurU kr ilAw sI.
2.vwislIXh (ies mq muqwibk ^udw dI isr& zwq hY, is&wq koeI nhIN[ ienswn krm krn ivc Awzwd hY).
3.AmrIXh (ieh i&rkw Aæmr ibn AæbId ny kwiem kIqw sI).
4.hyjYlIXh (ies dw moFI AbU hujYl sI).
5.n`jwmIXh (ies i&rky dw moFI iebrwhIm s`Xwe njwm sI).
6.AsvwrIXh (ies dw mFI AælI aumr ibn kæwXd AsvwrI sI).
7. ieskw&IXh (ies dw moFI AbU jw&r ibn mub`iSr sI).
8.jAæ&rIXh (ies dw moFI jæA&r ibn mub`iSr sI).
9.ibSrIXh (ies dw moFI ibSr ibn muAæqimr sI).
10.imzvwrIXh (ies dw moFI AbU mUsw imzvwr sI).
11.ihSwmIXh (ies dw moFI ihSwm ibn Aæmr sI[ ieh pYZMbrW qy pIrW dIAW ZYbI qwkqW qy krwmwqW nUM r`d krdw sI).
12.
hæwib`qæIXh (ies dw moFI Ahmd ibn hæwib`q sI).
13. hædisXh (ies dw moFI &zl hdsI sI[ ieh Awvwgvx dw isDWq mMndw sI). 14.swilhIXh (ies dw moFI swilh ibn aumr sI[ ies muqwibk ienswn Awpxy nyk qy bd krmW dw ^ud izMmydwr hY[ ies ivc r`b dw koeI sbMD nhIN).
15.mAæmrIXh (ies dw moFI mAæmr ibn Abwd slmI sI).
16.smwmIXh (ies dw moFI Smwm ibn ASrs nmIrI sI).
17. ^`XwqIXh (ies dw moFI Abul husYn ibn AbI aumr KXwq sI).
18.jwihæjIXh (ies dw moFI AbU aumrwn Ajwihæj sI).
19.kAbIXH (ies dw moFI A`bul kæwism kAæbI sI).
20.jbweIXh (ies dw moFI AbU AlI muhMmd ibn Abdul vhwb jbweI sI).
21.buh`SmIXh (ies dw moFI AbU hwiSm Aæbdul slwm sI).

SIAæh (SIAw) mq dy 4 i&rky:

22.SIAh (SIAw) ieh i&rkw hzrq muhMmd swihb dw dwmwd iemwm hzrq AlI nUM aunHW dw jwnSIn mMndw hY[ ienHW dw XkIn hY ik hzrq muhMmd qy hzrq AlI mry nhIN Aqy auh iPr Awauxgy[ (ies mq dw moFI Aæbdu`lw ibn sbw sI).
23.kwmlIXh (ies dw moFI AbU kwiml sI[ auh hzrq muhMmd dy iqMn XwrW nUM kwi&r mMndw sI[ auh Awvwgaux dw isDWq vI mMndw sI[ auh pYZMbrW ivc r`b nUM mOjUd mMndw sI).
24.muZIrIXh (ies dw moFI muZirh ibn seId iejlI sI[ ieh r`b dI mUrqI dy pUjk sn).
25.bnwniXh (ies dw moFI bnwn ibn smAæwn sI[ ieh r`b qy AlI ivc koeI &rk nhIN smJdw sI).
26.jnwhæIXh (ies dw moFI Aæbdu`lw ibn muAwvIXh sI[ ieh Awpxy Awp ivc r`b dI rUh nUM mOjUd mMndw sI qy ikæAwmq nUM nhIN mndw sI).
27. mnsUrIXh (ies dw moFI AbU mnsUr ieæjlI sI).
28.^`qæwbIXh (ies dw moFI Aæbdul ^`qæwb sI[ ieh hzrq AlI dI AOLwd ivc nbIAW dw islislw mMndw sI).
29.kYswnIXh (ies dw moFI kYswn hjrq AlI dw iek Zulwm sI).
30.mu^qwirXh (ies dw moFI mu^qwr ibn AbU AæbYdu`lw sI[ ies ny iemwm husYn dw kwqlW dy i^lw& Gor Xu`D kr ky aunHW nUM mwirAw sI[ iesy ny hI ‘muhrm’ ivc qAæjIXh/ qwjIAw k`Fx dI rsm SurU kIqI sI).
31.kurYbIXh (ies dw AbU kurYb jrIr sI).
32.ieshæwkæIXh (ies dw ieshæwkæ ibn aumr sI).
33.hærbIXh (ies dw moFI Abdu`lw ibn hærb sI).
34.iesmweIlIXh (ies dw moFI iemwm jAæ&r swidkæ sI).
35.ikærwmqæh (ies dw moFI hæmdwn ikærmqæ sI).
36. musuvIXh (ies dw moFI iemwm mUsw kwijm sI).
37. mhdvIXh (ies dw moFI aubYdul`w sI[ ieh Awpxy Awp nUM ‘mhdI’ kihMdw sI).
38.zYdIXh (ies dw moFI iemwm husYn dw poqw zYdæ sI[ ieh ^lI&w hSwm nwl lV ky mirAw sI).

39.ieSnwAæSrIXh/ iemwmIXh (ieh muhMmd mihdI nUM Aw^rI iemwm mMndy sI qy aus nUM mirAw nhIN mMndy[ ienHW muqwibk auh ikæAwmq vyly pRgt hovygw).
40.hsnIXh.
41. nuAmwnIXh (ies dw moFI muhMmd ibn AlI ibn nuAæmwn sI[ suMnI lok ies nUM SYqwnIX kihMdy hn).
42.bdweIXh (ieh ^udw nUM vI Bu`lxhwr mMndy sn).
43.hækmIXh (ies dw moFI hSwm ibn hukm ikMdIæ sI[ ieh r`b dI mUrq ivc XkIn r`Kdy sn).
44.mukMæneæIXh (ies dw moFI iebn muk`ænAæ sI).
45.nsIrIXh (ies dw moFI muhMmd ibn nsIr &hrI sI[ ienHW muqwibk hzrq AlI dy vjUd ivc ^udw ^ud mOjUd sI).

^vwirj mq dy 7 i&rky
46.^vwiej/ ^wrjIXh/ nvwisv/ nwisbIXh (hzrq AlI qoN tu`itAw iek i&rkw).
47. muhæ`ikmh (ies dw moFI Aæbdu`lw ibn vwhb sI[ ies isr& kurYSI kbIly nUM mwnqw dyNdw sI[ ies muqwibk gunwh krn vwlw kwi&r huMdw hY).
48.bYhsIXh (ies dw moFI bYhs ibn hYsm sI).
49. Azwrkæh (ies dw moFI rbI rwiSd nwi&r ibn Azrk sI[
50.nzdwq (ies dw moFI njdw ibn Aæwimr sI).
51. As&rIXh (ies dw moFI izAwd ibn As&r sI).
52. AbwzIXh (ies dw moFI Abdulw ibn Abwz sI).

murjIXh mq dy 10 i&rky
53. murjIXh (ies dw moFI h`swn ibn blwl muznI sI).
54.XUnsIXh (ies dw moFI XUs& ibn aumr nmIrI sI).
55. aubYdIXh (ies dw moFI aunYd muk`ijb sI).
56. Z`swnIXh (ies dw moFI Z`swnw ibn iemwn kU&I sI[ ieh eIsw nUM pYZMbr nhIN mMndy sI).
57. SObwnIXh (ies dw moFI SObwn sI).
58. SOmnIXh (ies dw moFI AbU mAæwz SOmnI sI).
59.murYsIXh (ies dw moFI ibSr ibn iZAws murYsIsI).
60. ZIlwnIXh (ies dw moFI mrvwn ibn ZIlwn sI).
61. SbIbIXh (ies dw moFI muhMmd ibn SbIb sI).
62. iSmrIXh (ies dw moFI AbU iSmr sI).

n`jwrIXh mq dy 14 i&rky
63.
n`jwrIXh (ies dw moFI hæusYn ibn muæhMmd Abdu`lw njwr sI).
64. brZUsIXh (ies dw moFI muæhMmd ibn eæIsw brZUs sI).
65. zA&rwnIXh (ies dw moFI j&r ibn hrb sI).
66. musqdirkh

jbrIXh mq dy 4 i&rky
67.
jbrIXh (ies dw moFI AlI Al zubeI sI).
68. jhmIXh (ies dw moFI jhm ibn s&vwn sI).
69.
bkrIXh (ies dw moFI bkr ibn au^q sI).
70. izrwrIXh (ies dw moFI zewe ibn aumr sI).

2 hor mq/ i&rky
71.
kædrIXh i&rkw (ies dw moFI mAæibd ibn Kwlw jhnI sI).
72 muS`bIh i&rkw.

(fw. hrijMdr isMG idlgIr)