Marrriages of Gurus

is`KW nUM duSmxW dI koeI loV nhIN

gurU Arjn swihb, gurU hirgoibMd swihb qy goibMd isMG swihb dy ivAwhW dw mslw

(fw: hrijMdr isMG idlgIr)

is`K roz rOlw pwauNdy hn ik Awr.AYs.AYs. aunHW dI qvwrI^ Aqy i&lws&I nUM ivgwV rhI hY[ ies ivc koeI S`k nhIN ik Awr.AYs.AYs. is`K qvwrI^ Aqy i&lws&I ivc imlwvt kr rhI hY[ pr, mYnUM nzr AwauNdw hY ik keI is`K ^ud Awp vI aunHW vwlw rol Adw krn ivc swrw zor lw rhy hn[

is`K qvwrI^ Aqy i&lws&I ivc rlwA pwaux dw mu`F audwsIAW qy inrmilAW ny ihMdUsqwn dy bRwhmxW Aqy jMmU dy fogirAW dI hkUmq vyly audoN r`iKAw sI jd 1765 ivc is`KW ny pMjwb ivcoN muZlW dI hkUmq ^qm kr ky mulk Awzwd krvw ilAw sI[ aus vyly audwsIAW qy inrmilAW ny Aw ky AMimRqsr ivc fyrw lw ilAw sI[ pihlW, 1770 qoN 1790 dy ivckwr, aunHW ny BweI mnI isMG dy nW hyT gurU nwnk swihb dI jnmswKI, is`KW dI Bgqmwlw, igAwn rqnwvlI iqAwr kIqIAW; iPr 1839-40 ivc guriblws pwqswhI CyvI iqAwr kIqw; iPr, 1840 ivc, is`KW dy nIly inSwn swihb dI jgh, audwsIAW dw Bgvw JMfw drbwr swihb dy mUhry lihrwieAw (jo hOlI hOlI kysrI bx igAw)[ iPr 1843 ivc sMqoK isMG dw sUrj pRkwS Aqy grbgMjnI (tIkw jpujI) AwieAw[ ies mgroN ptnw ivc pihlW swkq mq dIAW imQhwsk Aqy kMjr kivqwvW nUM iqAwr kr ky dI ikqwb (AKOqI) dsm gRMQ bxw ky gurU gRMQ swihb dw SrIk bxwaux dI muihMm clweI geI[ ieh qW sI rol bRwhmx eyjMtW dw[

hux kuJ icr qoN is`KW ivc iek hor hI nvIN lihr auTI hY[ ies lihr dy jnmdwqw kuJ nklI jW k`c GrV imSnrI hn (Asl imSnrIAW ny qW is`KI bcweI hY; ieh nklI hn jW k`cGrV)[ ienHW lokW ny is`K qvwrI^ ivc Aijhy BulyKy KVHy krny SurU hn ijnHW nwl pwTk burI qrHW aulJ jwx[ ienHW ivc iek nukqw gurU hirgoibMd swihb qy gurU goibMd isMG swihb dy iqMn iqMn ivAwhW dw hY[

hux qk is`K qvwrI^ dIAW sYNkVy ikqwbW Aw cukIAW hn ijnHW ivcoN drjnW ikqwbW 1700 Aqy 1900 dy ivckwr dy smyN dIAW hn qy 1926 dw ‘mhwn koS’ vI hY[ ienHW swrIAW ivc dohW (CyvyN qy dsvyN) gurU swihbwn dIAW pqnIAW, s`s-shury, ipMfW dy nW Aqy SwdIAW dIAW qwrI^W, Aqy hr iek v`loN jMmy b`icAW dy nW vI hn[ 99% nhIN blik swrIAW 100% ikqwbW iek rwey hn ik dohW gurUAW dy iqMn-iqMn ivAwh hoey sn[ bhuqy purwxy somy gurU Arjn swihb dy do ivAwhW dw izkr vI krdy hn[ ieh iqMny nukqy shI hn[ bwkI swry gurU siwhb dI iek-iek SwdI sI[ BweI kwnH isMG nwBw ny iksy Zlq somy dy ADwr ‘qy gurU hir rwie dy s`q ivAwh ilK id`qy[ ieh Zlq sI Aqy iksy vI somy qoN jW iksy vI p`K qoN vI swibq nhIN kIqw jw skdw[

A`j klH dunIAW Br swry mulkW (muslmwnW mulkW qoN isvw) dy kwnUMn hyT koeI vI iek qoN vD SwdIAW nhIN kr skdw[ ies kwnUMn dy AwV hyT kuJ bysmJ is`K ies pwsy v`l cl pey ik gurU jI dy iqMn dI jgh iek ivAwh drswieAw jwey[ aunHW ny ies vwsqy qvwrI^ ivgwVn qk dI hrkq krnI SurU kr id`qI[ iek kcGrV lyKk ny qW ieh XHblI vI mwr id`qI ik gurU goibMd isMG jI dy iqMn ivAwh nhIN sn blik ieko AOrq dy iqMn nW sn: iek bcpn dw, iek ivAwh mgroN aqy iek lwf dw vZYrw[ pr aus ivcwry nUM ieh i^Awl nw irhw ik mwqw jIqo qW 5 dsMbr 1700 dy idn AnMdpur swihb ivc cVHweI kr gey sn qy Agmpurw ipMf ivc aunHW dI Xwdgwr vI bxI hoeI hY[ dUjIAW mwqwvW, ijnHW ny 1731 qy 1747 ivc clwxw kIqw aunHW dIAW smwDW/XwdgwrW id`lI ivc hn[ (Aws hY ik hux iek nvI XHblI mwr id`qI jweygI hY ik ieh XwdgwrW qy gurduAwry nklI hn)[

cwhIdw qW ieh sI ik iek qoN vD SwdIAW krn dw kwrn d`isAw jWdw pr kc GrV lok ies dw jvwb nw l`B sky Aqy qvwrI^ nUM ivgwVn vl cl pey[ aunHW bysmJ lokW nUM ieh iKAwl nw AwieAw ik aunHW dI g`l swibq krn vwsqy qvwrI^ dw iek vI somw nhIN pr iqMn ivAwh dw izkr hr iek ikqwb ivc AwauNdw hY[

ies soc vwly toly v`loN hor iek hor XHblI ieh vI mwrI geI ik gurU gRMQ swihb ieko SwdI dI isiKAw dyNdw hY; ies kr ky gurU jI ny iqMn ivAwh nhIN kIqy ho skdy[ pr auh lok gurU gRMQ swihb ivcoN iek quk vI pyS nw kr sky ijs ivc iek SwdI dI g`l khI hovy[ iPr aunHW ny auh qukW l`BIAW ijnHW ivc ikhw sI ik AwpxI pqnI qoN isvw iksy v`l q`kxw vI pwp hY[ pr ienHW qukW ivc ikqy nhIN ikhw ik AwpxIAW pqnI jW pqnIAW nwl sMg mwnxw pwp hY jW isr& iek pqnI r`KnI cwhIdI hY[

iPr aunHW ny iek hor quk BweI gurdws dI pyS kIqI ijs ivc ‘eykw nwrI jqI hoey…’ dI g`l sI; ies dw mwAnw ieh hY ik isr& ‘AwpxI nwrI nwl sMg mwnxw hY’ Aqy dUjIAW bIbIAW nUM mwvW, BYxW, DIAW smJxw hY[ ies ivc iek ivAwh dI g`l Ais`Dy rUp ivc vI nhIN hY[

kuJ s`jxW ny (Swied Fu`cr vjoN) svwl kIqw hY ik kI AOrq vI iek qoN vD ivAwh krvw skdI hY? ieh s`jx (Swied) ies msly nUM 21vIN sdI dy ihswb nwl vyK rhy hn, aunHW dw ADwr nw qvwrI^ hY qy nw gurbwxI[ dUjw AsIN mrd-pRDwn smwj ivc rih rhy hW[ ijMnIAW mrzI fINgW mwrI jwvy qy ijMny mrzI nwAry lweI jwvy, qkrIbn hr mrd, A`j vI, AOrq bwry ‘kbzy dI Bwvnw’ rKdw hY[ qIjw, kuJ ielwikAW Aqy kuJ simAW ivc AOrq dy do ivAwh vI Zlq nhIN rhy (mhWBwrq ivc dropdI dw pwqr XkInn iksy Gtnw ‘qy ADwrq hovygw) Aqy A`j vI AOrqW dy iek qoN vD pqI huMdy hn (mYN injI qOr ‘qy jwxdw hW ik pMjwb ivc A`j vI Aijhw hY)[ ies dw kwrn mrdW dI kmI sI jW mwlI sI jW koeI hor: ieh mslw ieQy crcw krn vwlw nhIN[ mslw ieh hY ik kI AOrq dy iek qoN vD pqI ho skdy hn? aus dw jvwb hY: hW, mOky, smyN qy zrUrq muqwibk Aijhw huMdw irhw hY qy ho vI skdw hYY[

gurU Arjn swihb dy ivAwh
gurU hirgoibMd swihb dy jnm sbMDI Awm qOr ’qy ikhw jWdw hY ik aunHW dw jnm bwbw bu`Fw dy (AKOqI) vr nwl hoieAw sI[ ieh JUTI khwxI mIixAW ny prcwrnI SurU kIqI sI[ ieh khwxI ipRQI cMd dy pu`qr imhrbwn ny GVI sI[ mIixAW dw mksd ieh sI ik gurU Arjn swihb nUM inqwxy qy kmzor d`s ky lokW ivc aunHW dw drjw GtwieAw jwvy[ aunHW ny bwbw bu`Fw dw nW vrq ky ieh hrkq auvyN hI kIqI sI ijvyN ik hMdwlIAW/ibDIcMdIAW ny hMdwl nUM au~cw cukx vwsqy nvIN jnmswKI bxw ky kIqI sI[ hMdwlIAW ny vI bwbw bu`Fw vWg hMdwl nUM gurU nwnk swihb qoN v`fw prcwrn dI koiSS kIqI sI[

AslIAq kI hY?: gurU Arjn swihb Ajy Coty hI sn ik Awp dy nwnw gurU Amr dws swihb Awp dI kuVmweI maU (mO) ipMf (qihsIl i&lOr, izlHw jlMDr) dy BweI ikSn cMd sUrI dI bytI rwm dyeI nwl hI kr gey sn[ pr Awp dI SwdI dI rsm 20 jUn 1579 dy idn pUrI kIqI geI sI[ pr keI swl AwpxI ishq ^rwb rihx kwrn mwqw rwm dyeI ibsqr nwl hI b`J gey[ d`s swl ieM\ hI rihx mgroN aunHW ny bwbw bu`Fw jI nUM bzurg jwx ky gurU swihb kol ByijAw Aqy dUjw ivAwh krvwaux vwsqy zor pwieAw[ pihlW qW gurU swihb ny nWh kIqI pr bwbw bu`Fw jI dy vwr-vwr zor dyx ’qy aunHW nUM hW krnI peI[ kysr isMG iCbr (bMswvlInwmw dsW pwqswhIAW dw ivc) sw& ilKdy hn ik gurU Arjn swihb dy dUjy ivAwh ivc aunHW dI pihlI pqnI (mwqw) rwm dyeI dw v`fw h`Q sI[ iCbr muqwibk mwqw rwm dyeI ny is`KW nUM sunyhw ByijAw ik jy koeI AwpxI suqw (DI) gurU swihb nwl ivAwhuxI cwhvy qW auh d`s pwey[ lwhOr ivc rihx vwly, irK rwE zwq dy, BweI sMgq rwE dIAw do bytIAW sn: gMgw v`fI qy jmnw CotI sI[ aus ny gurU swihb nUM dohW dI pySkS kIqI[ gurU swihb ny v`fI nUM cuixAw:

mwqw is`KW AwpixAw nUM smJwieAw[ jy iksy is`K dy Gr hovy suqw, qW swihb nUM cwhy dvwieAw[
lwhOr ivc KqrI is`K, hYsI irK rwE[ qw ky Dwm doey suqw, nwauN sMgq rwE[19[
iqs ko mwqw kihAw buJwey[ so mMn ky, folw lY phucw Awey[20[
iek gMgw, dUjI jmnw, nwauN dohW BYxW[ qjI jmnw, gMgw v`fI nUM kIqw lYxw[
sMmq solW sY CqwlI, hwV gey idn bweI[ mwqw gMgw kr ivAwh foly cVH AweI[ 21[

A`gy lyKk iek bMd ivc dohW mwqwvW (rwm dyeI qy gMgw) dw iek`Tw izkr vI krdw hY:
mwqw rwm dyeI qy CotI mwqw gMgw[ h`Q joV bynqI kr ienw im`Tw myvw mMgw[ 47[

ieM\ gurU Arjn swihb dw dUjw ivAwh 22 hwV sMmq 1646 (19 jUn 1589) dy idn (mwqw) gMgw nwl hoieAw (mwqw gMgw ny rwm dyeI dI bhuq syvw kIqI pr auh TIk nw ho sky qy CyqI hI cVHweI kr gey)[ gurU hirgoibMd swihb dw jnm bwbw bu`Fw dy vr nwl hox dI (JUTI) khwxI iesy Gtnw ivcoN GVI geI jwpdI hY[ ies ivAwh ivcoN iek swl dy AMdr-AMdr hI, 19 jUn 1590 dy idn (gurU) hirgoibMd swihb dw jnm hoieAw sI[ (kuJ lyKk Awp dw jnm ñõùõ ivc mMndy hn, jo shI nhIN hY)[

 

ieh kihxw ik gurU Arjn swihb bwbw bu`Fw nUM (gurU hrgoibMd swihb dy jnm dw ‘vr’ dyx dw) ‘mwx dyxw’ cwhuMdy sn dw mqlb ieh inkldw hY ik gurU Arjn swihb Awp gurbwxI ’qy XkIn nhIN krdy sn qy bwbw bu`Fw nUM gurU gRMQ swihb dI isiKAw dy ault ‘vr dyx vwlw’ swibq krnw cwhuMdy sn[ ies khwxI muqwibk qW gurU swihb nUM gurU gRMQ swihb dI isiKAw dy ault kwrvweI krdw d`isAw igAw hY[ (suxn nUM suhxIAW jwpx vwlIAW, pr gurU-inMdw dIAW qy gurbwxI-ivroDI, ieho ijhIAW bhuq swrIAW khwxIAW, bRwhmx qy hor is`K-ivroDI lyKkW ny GVIAW hoeIAW hn)[

gurU hir goibMd swihb dy ivAwh
gurU hirgoibMd swib dw pihlw ivAwh gurU gRMQ swihb dy pihly pRkwS idn (16 Agsq 1604) qoN isr& pMj idn bwAd, 21 Agsq 1604 dy idn ipMf f`lw (izlHw kpUrQlw) dy BweI nwrwiex dws julkw Aqy mwqw BwgBrI dI bytI dmodrI nwl hoieAw[ ies vyly Awp dI aumr 14 swl dI sI (Aqy jy Awp dw jnm 1590 dI QW 1595 dw mMn leIey qW Awp dw ivAwh 9 swl dI aumr ivc hoieAw mMnxw pvygw)[

gurU hirgoibMd swihb jnvrI 1613 qoN AkqUbr 1619 qk, qkrIbn swFy Cy mhIny gvwlIAr dy iklHy ivc kYd rhy sn[ irhweI mgroN Awp dw dUjw ivAwh (mwqw) nwnkI nwl 28 mwrc 1620 dy idn Aqy qIjw ivAwh (mwqw) mhWdyvI nwl 10 julweI 1620 dy idn hoieAw sI[

gurU jI dw cOQw ivAwh kumrwvW ^wndwn dI bIbI kmlw dyvI nwl hoieAw sI[ kvI sMqoK isMG ny ies nUMiek muslmwnI kuVI kOlW bxw id`qw[

ienHW ivAwhW dy kwrn kI sn? bhuqy lok 21vIN sdI dy hwlqW muqwibk socdy hn[ iek qW aunHW zmwinAW ivc iek qoN vD ivAwh dw Awm irvwz sI[ dUjw, lok AwpxIAW b`cIAW nUM rwijAW, pIrW, irSIAW, gurUAW nwl ivAwhux vwsqy mMnq mMn lYNdy sn (qy keI vwr kuVIAW vI pRx kr lYNdIAW sn ik auh ivAwh iksy mhwn S^sIAq nwl krngIAW Aqy auh Awpxy Awp nUM Aijhy ivAwh vwsqy Aripq vI ho jWdIAW sn[ ieh irvwz keI jgh sI; mIrw bweI dI khwxI kuJ AijhI hY)[


^Yr, gurU hirgoibMd swihb dy ieh ivAwh ieM\ hI hoey sn; ienHW kuVIAW nUM aunHW dy mwpy ilAw ky Arpx kr ky ivAwh gey sn[ ies mgroN gurU hirgibMd swihb ny sMgqW nUM pYZwm Byj ky ies kwrvweI qoN pUrI qrHW vrj id`qw[

keI lok gurU hirgibMd swihb dy iqMn ivAwh vI nhIN mMndy[ jy aunHW dI izd nUM mMnxw cwhIey qW hwsohIxw nqIjw inkldw hY[ ikhw nhIN jw skdw ik kI ieh swieMs dI nvIN Koj hY ik is`K qvwrI^ nwl iek hor mzwk!

gurU hirgibMd swihb dIAW iqMn SwdIAW ’coN 6 b`cy sn: gurid`qw (jnm 14 sqMbr 1608); gurU qyZ bhwdr (jnm 1 ApRYl 1621); sUrj m`l (jnm 5 sqMbr 1623); AxI rwey (jnm 24 AkqUbr 1623); Atl rwey (jnm 6 &rvrI 1626); bIbI vIro (jnm 11 julweI 1626)[ hux jy Fu`crW vwly nvyN-ivdvwnW dI g`l mMn leIey qW sUrj m`l (jnm 5 sqMbr 1623) Aqy AxI rwey (jnm 24 AkqUbr 1623) ivc isr& 1 mhInw 19 idn dw &rk hY; kI ieh shI ho skdw hY ieko mW ieM\ b`cw jMm skdI hY[ ieM\ hI Atl rwey (jnm 6 &rvrI 1626) Aqy bIbI vIro ((jnm 11 julweI 1626) ivc 5 mhIny 5 idn dw &rk hY[kI ieh shI ho skdw hY ieko mW ieM\ b`cw jMm skdI hY[ vwh beI vwh! ieh qW nvIN Koj hY, swieMs vwilAW nUM kho b`icAW dy jnm nUM 9-10 mhIny dy &rk nwl nhIN 49 idn qy 150 idn mgroN vI jMimAw jw skdw hY[

gurU goibMd isMG swihb dy ivAwh
gurU qyZ bhwdr swihb mwrc 1673 dy Aw^rI h&qy qoN 10 julweI 1675 qk c`k nwnkI ivc rhy[ ienHW idnW ivc swry pwsy qoN is`K sMgqW c`k nwnkI Awaux lg peIAW[ ienHW idnW ivc hI lwhOr qoN BweI hirjs suiB`KI vI drSnW vwsqy AwieAw[ aus dI bytI bIbI jIqW/jIqo dI mMgxI goibMd dws nwl 12 meI 1673 dy idn kIqI geI[

kSmIr dy bRwhmxW nUM jbrI muslmwn bxwey jwx dy i^lw& gurU qyZ bhwdr swihb ny Awvwz auTweI qW aunHW nUM 11 nvMbr 1675 dy idn ShId kr id`qw igAw[ gurU qyZ bhwdr swihb dI ShIdI mgroN gurU goibMd isMG swihb ny is`K pMQ dI vwg-for sMBwlI[ 1677 ivc BweI hirjs suiB`KI ny gurU swihb dI SwdI vwsqy zor pwauxw SurU kr id`qw[ aus dI cwh sI ik gurU swihb brwq lY ky lwhOr Awaux[ pr gurU swihb ny lwhOr, ih&wzq p`KoN, jwxw shI nw smiJAw[ pr, hox vwly shury dI ^wihS pUrI krn vwsqy, gurU swihb ny AwnMdpur swihb qoN XwrHW ku iklomItr dUr ‘gurU dw lwhOr’ dI nINh r`KI[ 21 jUn 1677 dy idn gurU goibd isMG swihb dw ivAwh iesy jgHw ’qy hoieAw[

mwqw jIqo lwhOr vrgy v`fy Sihr ivc jMmI, plI qy v`fI hoeI sI[ au~Qy aus dIAW bcpx dIAW swQxW qy irSqydwr sn[ ivAwh mgroN auh iek in`ky ijhy ipMf ‘c`k nwnkI’ ivc Aw vsI sI ij`Qy auh Awpxy Awp nUM iek`lI mihsUs krdI sI[ BwvyN hzwrW sMgqW au~Qy AwauNdIAW sn pr auh swry gurU swihb dy drSnW vwsqy AwauNdy sn, aunHW dw mwqw jIqo nwl koeI rwbqw nhIN sI huMdw[ ies iek`lpx kwrn auh bImwr rihx lg peI[

A^Ir jd s`q-ku swl bIq gey qy auh TIk nw ho skI qW aus ny gurU swihb nUM mjbUr kr ky dUjw ivAwh krn vwsqy zor pwieAw[ gurU goibMd isMG swihb dw dUjw ivAwh suMdrI (mgroN suMdr kOr) nwl hoieAw[ 1685 ivc gurU swihb pwauNtw cly gey[ au~Qy suMdr kOr ny 26 jnvrI 1686 dy idn AjIq isMG nUM jnm id`qw[ b`cy nUM jnm dyx mgroN mwqw suMdrI bImwr pY geI[ swihbzwdw AjIq isMG nUM mwqw jIqo ny sMBwlxw SurU kr id`qw[ hOlI hOlI AjIq isMG vDyry mwqw jIqo dI godI ivc hI rihx lg ipAw[ ies bwl nwl Kyfx kwrn mwqw jIqo hOlI-hOlI TIk hox lg peI[ dUjy pwsy mwqw suMdrI dI bImwrI lmk geI[ mwqw jIqo TIk hox mgroN swry kMm ivc pUrI idlcspI lYx lg peI[ ies mgroN mwqw jIqo ny iqMn b`icAW nUM jnm id`qw[ auh mwqw suMdrI dI syvw vI krdI rhI[ieh sI gurU swihb dy ivAwhW dI AslIAq[ kuJ lyKkW ny ies msly dw h`l krn vwsqy ieh khwxI bxw leI ik gurU swihb dI pqnI dw nW jIqo bcpx dw sI, suMdrI ivAwh mgroN r`iKAw igAw qy swihb kOr KMfy dI pwhul mgroN[ ieh lyKk ieh nhIN ds sky ik mwqw gujrI dw bcpx dw nW ikauN nhIN bdilAw qy bwkI mwqwvW dy nW bcpx dy nW ikauN nhIN sn bdly gey qy gurU pRvwrW dIAW aunHW mwqwvW dy nW, jo 1698/99 ivc ijaUNdIAW sn, KMfy dI pwhul mgroN ikauN nhIN bdly gey[ bhuq swry lyKk sm`grI nw imlx kr ky AijhIAW khwxIAW GV lYNdy hn jo dlIl dI ksv`tI ’qy pUrIAW nhIN auqrdIAW qy lok nUM AslIAq pqw nhIN lgdI[

gurU swihb hI nhIN bhuq swry mhwn is`K ShIdW dIAW vI iek qoN vD SwdIAW sn:

4 ivAwh: rwm rwie (pu`qr gurU hir rwie swihb; ijhVw 1685 ivc dobwrw is`KI ivc Swiml hoieAw sI)[

do ivAwh: gurid`qw (pu`qr gurU hirgoibMd swihb), BweI mweI dws (ipqw BweI mnI isMG), BweI mnI isMG, bMdw isMG bhwdr, hTI isMG (pu`qr AjIq isMG, poqw gurU goibMd isMG)[

ieh sI gurU swihb dy ivAwhW dI AslIAq[ kuJ lyKkW ny ies msly dw h`l krn vwsqy ieh khwxI bxw leI ik gurU swihb dI pqnI dw nW jIqo bcpx dw sI, suMdrI ivAwh mgroN r`iKAw igAw qy swihb kOr KMfy dI pwhul mgroN[ ieh lyKk ieh nhIN ds sky ik mwqw gujrI dw bcpx dw nW ikauN nhIN bdilAw qy bwkI mwqwvW dy nW bcpx dy nW ikauN nhIN sn bdly gey qy gurU pRvwrW dIAW aunHW mwqwvW dy nW, jo 1698/99 ivc ijaUNdIAW sn, KMfy dI pwhul mgroN ikauN nhIN bdly gey[ bhuq swry lyKk sm`grI nw imlx kr ky AijhIAW khwxIAW GV lYNdy hn jo dlIl dI ksv`tI ’qy pUrIAW nhIN auqrdIAW qy lok nUM AslIAq pqw nhIN lgdI[

iek qoN vD ivAwh dy kwrn kI sn? mYN qW ies nukqy nUM spSt krn dI koiSS kIqI hY[ kuJ AD-pVHy, ‘qMg qy sImq soc vwly’, ‘nvyN rUVIvwdI’, kmzr& lokW nUM ies ‘qy qklI& hoeI ik mYN Koj dI g`l ikauN kIqI Aqy JUT nUM mnzur ikauN nhIN kIqw[

ie`Qy ieh smJx dI vI loV hY ik mYN iek qoN vD ivAwh dw pRcwr nhIN kr irhw blik qvwrI^ ivgwVn nUM r`d kr irhw hW[

mYnUM qW Ajy ieh vI fr lgdw hY ik ikqy ieh lok ienHW iqMnW gurUAW dy i^lw& &qvw hI nw jwrI kr dyx[ Eey! qrs kro !! kOm ‘qy qrs kro!!!