TheSikhs.org


Randhir Singh Research Scolar


rxDIr isMG rIsrc skwlr

 

rxDIr isMG rIsrc skwlr (21.7.1898-7.12.1972), puqr ibSn isMG DwlIvwl, dw jnm ipMf fUMmCyVI (izlHw ropV) ivc hoieAw sI[ aus dw bcpn dw nW srvx isMG qy iPr eISr isMG sI[ jvwn hox ’qy auh &Oj ivc BrqI ho igAw sI[ pMj swl dI nOkri mgroN aus ny AsqI&w dy id`qw qy Gr muV AwieAw[ sMn 1924 ivc auh AMimRqsr Aw igAw Aqy AkwlI (aurdU) Aqy AkwlI qy pRdyysI (pMjwbI) A^bwrW nwl juV igAw[ ie`Qy iek lyK ilKx kr ky aus nUM igR&qwr kr ky do swl vwsqy jyl Byj id`qw igAw[ sMn 1927 ivc auh irhw ho igAw[

irhweI mgroN auh SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ivc nOkrI krn lg ipAw[ auh ies syvw ivc ieMspYktr dy Ahudy qk phuMc igAw sI[ sMn 1945 ivc jdoN is`K ihstrI rIsrc soswietI bxweI geI qW auh vI ies nwl juV igAw[ ies mgroN jdoN is`K rY&rYNs lwiebryrI SurU kIqI geI qW fw. gMfw isMG Aqy rxDIr isMG ny ies vwsqy bVI lgn nwl kMm kIqw[ sMn 1962 ivc SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI ny is`K ieiqhws rIsrc borf bxwieAw qW aus nUM ies dw pihlw ‘rIsrc skwlr’ lwieAw igAw[ sMn 1964 ivc aus ny SRomxI gurduAwrw pRbMDk kmytI dI nOkrI Cf id`qI Aqy ipMf Aw kr rihxw SurU kr id`qw[ kuJ smyN mgroN auh pMjwbI XUnIvristI pitAwlw ivc ErIAYNtl skwlr vjoN syvw krn lg ipAw[ ies smyN aus ny bicqr nwtk (AKOqI dsm gRMQ) dw qrjmw krnw SurU kIqw (ies ivc cirqropwKXwn Swiml nhIN sI)[ aus ny 1970 qk ies XUnIvristI ivc syvw inBweI sI[

     rxDIr isMG ny bicqr nwtk (iqMn ijldW) dy Anuvwd qoN ielwvw bhuq swrIAW kImqI ikqwbW ilKIAW sn, ijnHW ivc hyT ilKIAW ikqwbW vI Swiml hn: gur pRxwlIAW, audwsI is`KW dI iviQAw, is`K ieiqhws dy pRq`K drSn, pwT BydW dI sUcI, pRyym sumwrg gRMQ (sMpwdnw), pwiksqwn ivcly gurduAwry[ ienHW qoN ielwvw aus ny rY&rYNs lwiebryrI dIAW ikqwbW dw sUcI pqR iqAwr krn Aqy gurU swihb dy hukmnwmy iek`Ty krn ivc vI bhuq rol Adw kIqw sI (jo aus dy nW hyT nhIN sI Cp sikAw)[ ies qoN ielwvw aus ny A^bwrW Aqy mYZzInW vwsqy drjnW lyK ilKy sn[ rxDIr isMG dI is`K ieiqhws vwsqy kIqI syvw krm isMG ihstorIAn, igAwnI grjw isMG Aqy SmSyr isMG ASok dI syvw qoN iksy p`KoN vI Gt nhIN hY[ rxDIr isMG ny sMn 1927 ivc SwdI kiqI sI[ aus dy Gr 5 pu`qrW Aqy iek DI ny jnm ilAw sI. (ies ivclI kuJ sm`grI vwsqy bldIp isMG rwmUvwlIAw dw DMnvwd).