Sunam
ਸੁਨਾਮ ਨਗਰ
ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸੰਗਰੂਰ ਵਿਚ ਇਕ ਪੁਰਾਣਾ ਨਗਰ। ਹੁਣ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਸੁਨਾਮ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ ਰਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ (ਵੇਖੋ: ਊਧਮ ਸਿੰਘ)। ਸੰਨ 1500 ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਪੀਰਾਂ ਵਾਲਾ ਨਗਰ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿਉਂ ਕਿ ਇਸ ਨਗਰ ਵਿਚ 100 ਪੀਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨਾ ਮੂਨਕ ਤੋਂ ਚਲ ਕੇ ਆਏ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਗਰ ਵਿਚ ਰੁਕੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੰਸਨਾ ਨਾਂ ਦੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਰੁਕੇ ਸਨ। (ਉਦੋਂ ਇਹ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਨਗਰ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਇਕ ਵੱਡਾ ਨਗਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਹੈ)। ਇੱਥੋਂ ਇਕ ਲਾਹੜਾ ਗੋਤ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਪਰਵਾਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਲੈ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਪਰਵਾਰ ਦੀ ਇਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਤਾ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਇੱਥੇ ਇਕ ਰਾਤ ਰਹੇ ਤੇ ਫਿਰ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਸੰਗਰੂਰ ਵੱਲ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਾਹੜੇ ਖਤਰੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਜਗਹ ’ਤੇ 1918 ਵਿਚ ‘ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ’ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿਚ ਕਪਤਾਨ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਸ ਜਗਹ ’ਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਬਣ ਚੁਕੀ ਹੈ।ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਠਹਿਰੇ ਸਨ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਯਾਦਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਵੀ ਸੁਨਾਮ ਵਿਚ ਘਏ ਸਨ। ਉਹ ਜੂਨ 1693 ਵਿਚ ਧਮਤਾਨ ਤੋਂ ਕੀਰਤਪੁਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਥੇ ਕੰਬੋਆਂ ਦੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿਚ ਭਾਈ ਹੀਰਾ ਦੇ ਘਰ ਠਹਿਰੇ ਸਨ; ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਕੋਈ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੰਡਨ ਜਾ ਕੇ ਉਡਵਾਇਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਸ਼ਹੀਦ ਦਾ ਜਨਮ ਵੀ ਇਸ ਨਗਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ (ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵੀ ਕੰਬੋਜ ਸੀ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗੁਰੁ ਜੀ ਦੇ ਸਾਦਕ ਪਰਵਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਹੋਵੇ)। ਉਸ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਵੀ ਇੱਥੇ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ. ਹੋਰ ਵੇਖੋ: ਊਧਮ ਸਿੰਘ.
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਸੁਨਾਮ
(ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ)
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਸੁਨਾਮ
(ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ)
(ਡਾ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ)