Sohiana Sahib, Sohiwal
ਸੋਹੀਆਣਾ ਸਾਹਿਬ/ ਸੋਹੀਵਾਲ
ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਧੌਲਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸੋਹੀਵਾਲ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਬਣਿਆ ਗੁਰਦੁਆਰਾ। ਇਕ ਰਿਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੁਰੂ ਜੀ ਹਡਿਆਇਆ ਤੋਂ ਧੌਲਾ ਵਲ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਘੋੜਾ ਧੌਲਾ ਪਿੰਡ ਦੀ ਹੱਦ ’ਤੇ ਆ ਕੇ ਅਚਾਣਕ ਰੁਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਨਾ ਜਾਣ ਦੀ ਅੜੀ ਕਰ ਬੈਠਾ (ਇਸ ਥਾਂ ਹੁਣ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੜੀਸਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ)। ਜਦ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੱਗੇ ਨਾ ਵਧਿਆ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਘੋੜੇ ਦਾ ਇਸ਼ਾਰਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜੇ ਧੌਲਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੀ ਆਇਆਂ ਆਖਣ ਵਾਸਤੇ ਰਾਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।ਇਕ ਹੋਰ ਕਹਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉੱਥੇ ਤੰਮਾਕੂ ਦਾ ਖੇਤ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਘੋੜਾ ਰੁਕ ਗਿਆ ਸੀ)। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੋਹੀਵਾਲ ਵਲ ਰੁਖ਼ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉੱਥੇ (ਧੌਲਾ ਤੋਂ ਤਕਰੀਬਨ 4 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ) ਇਕ ਢਾਬ ’ਤੇ ਰੁਕ ਗਏ ਸਨ। ਜਿਸ ਜਗਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਰੁਕੇ ਸਨ ਉੱਥੇ ‘ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਨੌਵੀਂ’ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ‘ਸੋਹੀਆਣਾ ਸਾਹਿਬ’ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ) ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਮੁਕਾਮੀ ਰਿਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰੀਰ ਤੇ ਜੰਡ ਦੇ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਨਾਲ ਘੋੜਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਕਰੀਰ ਦਾ ਦਰਖ਼ਤ (ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਾਖ਼ਾ ਤੋਂ ਉੱਗਿਆ ਦਰਖ਼ਤ) ਅਜੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ.
ਇਕ ਕਲਪਿਤ ਕਹਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ‘ਸਰਾਪ’ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਇਹ ਪਿੰਡ ਥੇਹ ਬਣ ਜਾਏਗਾ। (ਸਿੱਖੀ ਵਿਚ ‘ਸਰਾਪ’ ਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ)।
(ਡਾ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ)