ਉਤਰਾਖੰਡ ਵਿਚ, ਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਤੋਂ 275 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ, ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ, ਜੋਸ਼ੀਮੱਠ ਅਤੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪਾਂਡੁਕੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਲਕਨੰਦਾ ਦਰਿਆ ’ਤੇ ਬਣੇ ਪੁਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੀ ਥਾਂ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੋਬਿੰਦ ਘਾਟ ਦਾ ਨਾਂ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ) ਤੋਂ, ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਵੱਲ, 13 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਮਗਰੋਂ ਘੰਗਰੀਆ ਪਿੰਡ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਗੋਬਿੰਦ ਧਾਮ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ), ਤੋਂ 6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ, ਇਕ ਸੱਤ ਚੋਟੀਆਂ ਵਾਲੀ ਥਾਂ (ਜੋ ਤਕਰੀਬਨ 4633 ਮੀਟਰ, ਯਾਨਿ 14200 ਫ਼ੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ’ਤੇ ਹੈ) ਨੂੰ, ਕਿਸੇ ਗੁੰਮਨਾਮ ਲੇਖਕ ਦੀ ਰਚਨਾ ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਵਿਚਲੀ ਤੁਕ (ਹੇਮਕੁੰਟ ਪਰਬਤ ਹੈ ਜਹਾਂ, ਸਪਤ ਸ਼੍ਰਿੰਗ ਸੋਭਤ ਹੈ ਤਹਾਂ) ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿਚ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਪੂਰਬ ਜਨਮ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੇਮਕੁੰਟ ਦਾ ਨਾਂ ਦੇ ਕੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਇਕ ਨਕਲੀ ਤੀਰਥ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1934 ਵਿਚ ਇਕ ਸਾਬਕਾ ਫ਼ੌਜੀ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ, ਨਿਰਮਲਾ ਲੇਖਕ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਵਾ ਕੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1937 ਵਿਚ ਮੋਦਨ ਸਿੰਘ ਨਾਂ ਦੇ ਇਕ ਰੀਟਾਇਰਡ ਹਵਾਲਦਾਰ ਨੇ ਇੱਥੇ ਇਕ ਝੌਂਪੜੀ ਬਣਾ ਕੇ ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। 1951 ਵਿਚ ਚੀਫ਼ ਖਾਲਸਾ ਦੀਵਾਨ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ। 1960 ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਟਰਸਟ ਬਣ ਗਿਆ। 1968 ਵਿਚ ਜੋਸ਼ੀਮੱਠ ਤੋਂ ਬਦਰੀ ਨਾਥ ਤਕ ਨਵੀਂ ਸੜਕ ਬਣ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਜਾਣ ਲਗ ਪਏ ਸਨ। 1980 ਵਿਚ ਤਕਰੀਬਨ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਪੁੱਜੇ ਸਨ। ਪਰ 1990ਵਿਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਵਧਣ ਲਗ ਪਈ ਸੀ। ਹੁਣ ਹਰ ਸਾਲ ਡੇਢ ਤੋਂ ਪੌਣੇ ਦੋ ਲੱਖ ਤਕ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਪਹਾੜ ਡਿੱਗਣ ਜਾਂ ਹੋਰ ਹਾਦਸਿਆਂ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੋਂ 1960 ਵਿਚ ਇੱਥੇ ਇਕ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਛਪੜੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਬਣਾਈ ਜਾ ਚੁਕੀ ਹੈ। ਸੰਨ 2013 ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਨਾਲ ਗੋਬਿੰਦ ਘਾਟ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਹਿੱਸਾ ਰੁੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਦਰਿਆ ’ਤੇ ਬਣਿਆ ਪੁਲ ਵੀ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਸੀ. ਹੋਰ ਵੇਖੋ: ਸਪਤ ਸ਼੍ਰੰਗ
(ਡਾ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ)