ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ 13 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ, ਪਿੰਡ ਬਾਸਰਕੇ (ਹੁਣ ਬਾਸਰਕੇ ਗਿੱਲਾਂ) ਵਿਚ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਕ ਪ੍ਰਚਲਤ ਕਹਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਇਕ ਵਾਰ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾਸੂ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਗੱਦੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ) ਨੇ ਈਰਖਾ ਵਸ ਹੋ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਨਿਰਦਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਓ।ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਬਾਸਰਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਤੇ ਇਕਾਂਤਵਾਸ ਇਖ਼ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਕਹਾਣੀ ਮੁਤਾਬਿਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦਾ ਬਾਹਰ ਲਿਖ ਕੇ ਹਦਾਇਤ ਲਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਕੋਈ ਇਸ ਕੋਠੜੀ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੇ। ਜਦ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਾਸਰਕੇ ਗਏ। ਦਰਵਾਜ਼ੇ ’ਤੇ ਲਿਖੀ ਹਦਾਇਤ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੰਧ ਵਿਚ ਸੰਨ੍ਹ ਲਾਈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਨੂੰ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਅਤੇ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਪਰਤ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਮਨਾਇਆ। ਹੁਣ ਇੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ’ਤੇ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਹੀ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਜੀ ਦੀ ਬੇਟੀ ਅਮਰੋ ਦੀ ਵੀ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ (ਬੀਬੀ ਅਮਰੋ ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ ਜੀ ਦੇ ਭਤੀਜੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਸੀ).
(ਤਸਵੀਰ: ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਨ੍ਹ ਸਾਹਿਬ)
(ਡਾ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ)