Sangrana Sahib (Amritsar)
ਸੰਗਰਾਣਾ ਸਾਹਿਬ
ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ-ਤਰਨਤਾਰਨ ਮਾਰਗ ’ਤੇ (ਦੋਹਾਂ ਨਗਰਾਂ ਤੋਂ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ), ਚੱਬਾ ਪਿੰਡ ਵਿਚ, ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਗਏ ਸਨ। ਇਕ ਮੁਕਾਮੀ ਰਿਵਾਇਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜਾ ਵਿਚਕਾਰ 1634 ਵਿਚ ਹੋਈ ਲੜਾਈ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਏਥੇ ਵੀ ਲੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨਾਂ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਸੰਗਰਾਣਾ ਸਾਹਿਬ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਜਗਹ (ਬਾਬਾ) ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵੀ ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ (ਨਵੰਬਰ 1757 ਵਿਚ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਾਂ ਹੱਥੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬੇਹੁਰਮਤੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਜੱਥਾ ਲੈ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਾਂਦਾ ਹੋਇਆ ਇੱਥੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ)। ਚੱਬਾ ਪਿੰਡ ਨਾਲ ਇਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਹਾਣੀ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਮਾਈ ਸੁਲੱਖਣੀ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇਕ “ਕਾਗ਼ਜ਼ ’ਤੇ ਲਿਖ ਕੇ” ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਦਾਤ ਬਖ਼ਸ਼ੀ। ਜਦ ਉਹ ਲਿਖ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਘੋੜਾ ਹਿਲ ਪਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ 1 (ਇਕ) ਦੀ ਜਗਹ 7 (ਸੱਤ) ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਸੱਤ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਹੁਣ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਹੀ ਉਸ ਮਾਈ ਦੀ ਔਲਾਦ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੋਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ. (ਤਸਵੀਰ: ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਗਰਾਣਾ ਸਾਹਿਬ):
(ਡਾ. ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਿਲਗੀਰ)